Pleasegedrag: wat als je andere mensen pleased ten koste van jezelf?

Ben jij een echte peoplepleaser, sta jij altijd klaar voor andere mensen zelfs als je dit in de kern helemaal niet wilt. Please jij andere mensen ten koste van jezelf? Zeg je ja terwijl je nee bedoelt en zet je jezelf op de tweede plaats? Veel vrouwen worstelen met pleasegedrag.

Maar waar komt dit gedrag vandaan? Hoe kan het dat je jouw eigen grenzen verloochend vanuit de drang om de ander te pleasen. In dit blog duiken we in oorsprong van pleasegedrag, de onderliggende oorzaken, de soms pijnlijke gevolgen en, belangrijker nog, hoe je dit patroon doorbreekt.

Dus als je klaar bent om jezelf op de eerste plaats te zetten en je het pleasen wilt doorbreken dan ben je hier op de juiste plek. In dit artikel gaan we hier uitgebreid in.

Wat is pleasen?

In de kern gaat pleasegedrag erover dat je jouw eigen behoeften, wensen en gevoelens opzij zet om ervoor te zorgen dat je andere mensen tevreden houdt.

Je pleased de ander in de hoop dat een ander niet boos op je wordt of er conflict ontstaat. Je wilt aardig gevonden worden en het iedereen naar de zin maken.

Onder dit pleasegedrag zit vaak een diepgewortelde angst voor afwijzing of de overtuiging dat jouw waarde afhangt van wat je voor een ander doet.

Hoe ziet please gedrag eruit?

Pleasegedrag kan zich op heel veel manieren laten zien. Een aantal voorbeelden:

1. Moeite met ‘nee’ zeggen: Je vindt het lastig om nee te zeggen, ook al wil je dat eigenlijk wel, uit angst om iemand te kwetsen of teleur te stellen.
2. Jezelf wegcijferen: Je zet je eigen behoeften en wensen opzij om die van anderen te bevredigen.
3. Altijd beschikbaar zijn: Je voelt je verplicht om altijd bereikbaar en beschikbaar te zijn voor anderen, ongeacht je eigen planning of welzijn.
4. Meningen aanpassen: Je verandert je mening of standpunt om confrontaties te vermijden of om in de smaak te vallen bij anderen.
5. Verontschuldigen: Je zegt vaak sorry, zelfs als het niet nodig is, uit angst om iemand te beledigen of een conflict te veroorzaken.
6. Overwerken: Je werkt meer dan je zou moeten werken. Omdat je geen nee durft te zeggen als je leidinggevende vraagt of je wilt werken of omdat je de waardering van je leidinggevende wilt.
7. Gevoelens onderdrukken: Je uit je gevoelens of mening niet, zelfs als je ergens mee zit, om de lieve vrede te bewaren.
8. Ongemakkelijk bij een compliment: Je voelt je ongemakkelijk of schuldig als je complimenten ontvangt en wuift ze vaak weg.
9. Overdreven behulpzaam zijn: Je biedt constant je hulp aan, zelfs als het niet gevraagd wordt of ten koste gaat van je eigen welzijn.
10. Moeilijk grenzen stellen: Je hebt het gevoel dat je niet het recht hebt om grenzen te stellen, dus laat je mensen vaak over je heen lopen.
11. Zoeken naar bevestiging: Je baseert je eigenwaarde op de goedkeuring en waardering van anderen en zoekt constant naar bevestiging.
12. Voelen dat je nooit genoeg doet: Ongeacht hoeveel je doet voor anderen, je hebt het gevoel dat het nooit genoeg is.
13. Angst voor confrontatie: Je vermijdt confrontaties te allen tijde, zelfs als het betekent dat je je eigen behoeften en wensen moet opofferen.
14. Piekeren over reacties: Je maakt je constant zorgen over hoe anderen op je zullen reageren, en analyseert elke interactie op zoek naar tekenen van ontevredenheid of afwijzing.
15. Je vertelt niet wat er in je leeft: Om een ander niet tot last te zijn deel je niet wat er echt in jouw leeft. Je redt je wel.

Lees verder na dit blok

Oorzaken van pleasegedrag: hoe ontstaat het?

Pleasen kent zijn oorsprong in jouw kindertijd. Als je bent opgegroeid in een omgeving waarin je niet gezien en gehoord bent als kind dan kun je pleasegedrag ontwikkelen. Het niet gezien en gehoord worden kan ontstaan wanneer je opgroeit met ouders die emotioneel onbereikbaar zijn. Emotionele onbereikbaarheid kan onder andere ontstaan doordat er sprake was ziekte, narcisme, depressie of het niet om kunnen omgaan met eigen gevoelens.

Er is dan weinig ruimte geweest voor jou. Hieraan gekoppeld is vaak het feit dat je alleen positieve aandacht kreeg als je bepaald gedrag liet zien. Dus als je niet in de weg liep, zorgde voor een ander of jezelf wegcijfert. Deed je dit niet, dan voelde je de afwijzing. Voor een kind is afwijzing levensgevaarlijk. Want je bent afhankelijk van je ouders, je hebt ze nodig om overleven.

Overlevingsmechanisme

En dit is precies waar je overlevingsmechanismen ontstaan. Je had je pleasegedrag als kind nodig om te overleven. Om te zorgen dat je de afwijzing niet hoefde te voelen heb je geleerd om heel alert te zijn op wat er in je omgeving gebeurt.

Vervolgens ging je aan de hand van deze informatie gedrag laten zien wat ervoor zorgde dat iemand je niet zou afwijzen. Je voelde dat je moeder geïrriteerd was en dus vroeg je maar niet om een knuffel. Terwijl je er wel behoefte aan had.

Kortom: je leerde hier dat je jouw behoeften en verlangens aan de kant moest zetten om afwijzing te voorkomen.

Verband met parentificatie

Hier raken we ook direct aan een verband met het familiesysteem waarin je bent opgegroeid. In een familiesysteem is ordening een belangrijk basisprincipe. Dit betekent dat in een normale situatie je ouders voor jou zorgen. En niet andersom.

Alleen, wanneer je ouders emotioneel afwezig zijn geweest is de kans groot dat jij op een ouderplek bent gaan staan. Je bent voor je ouders gaan zorgen omdat ze dit zelf niet konden. Dit noemen we parentificatie.

Als gevolg van parentificatie kan pleasegedrag enorm versterkt worden. Wat je hier leerde, is namelijk om jouw behoeften opzij te zetten voor je ouders. Daar komt bij dat je eigenwaarde af komt te hangen van hoe goed je voor de ander zorgt, wat opnieuw het pleasegedrag versterkt. Met een familieopstelling kun je dit soort dynamieken goed zichtbaar maken.

Gevolgen van pleasen

Het patroon wat je ontwikkelde als kind neem je mee in je volwassen leven. Daar is niets vreemds aan. Dit gaat vanzelf omdat je vaak eerst niet ziet dat je dit doet. Je hebt je geïdentificeerd met je pleasegedrag. Alleen in je volwassen leven merk je dat je tegen dingen aanloopt. Je leeft niet voluit, je houdt je altijd in of durft geen stappen te zetten. Je loopt tegen je eigen grenzen aan of gaat er overheen. En uiteindelijk ben je moe, uitgeput, ervaar je veel stress en ben je misschien zelfs burn-out.

In je dagelijks leven merk je dat het pleasegedrag ervoor zorgt:

• dat jij je kleiner maakt dan nodig
• dat je gefrustreerd bent als je de hele dag voor een ander klaar moet zijn.
• dat je niet weet wie je zelf bent en wat je wilt
• dat je afhankelijk bent van de ander
• dat je vaak worstelt met schuldgevoelens
• dat je nooit invulling kunt geven aan je eigen leven ondanks je ambities en plannen.
• dat je moeite hebt om contact te maken met je gevoel

Wat je situatie is ook, je merkt dat het niet meer langer door kan gaan op deze manier. Je wilt jouw leven terug.

Het pleasepatroon doorbreken

Het is mogelijk om pleasegedrag te doorbreken. Dit begint bij snappen waarom je pleasegedrag ontstaan is. Mijn kernboodschap is: als je snapt waarom je doet wat je doet, kun je het veranderen.

Ik werk dan ook altijd vanuit het principe inzicht → herkennen → veranderen.

Het doorbreken van je pleasegedrag vindt z’n oorsprong in deze pijlers:

Overtuigingen & pleasegedrag

In je leven ontwikkel je overtuigingen over hoe het leven in elkaar zit. Als eerste heb je te maken met overgenomen overtuigingen, dit zijn overtuigingen die je overneemt van anderen. Dus stel dat je ouders vonden dat je in gezelschap altijd aardig moest zijn, dan is dit nu jouw overtuiging. In gezelschap zul je niet laten zien dat je het ergens niet mee eens bent omdat je immers geleerd hebt dat je aardig moet zijn.

Voor overgenomen overtuigingen geldt dat jij jezelf af mag vragen of ze ook nu nog voor jou gelden. Dit kun je doen door te achterhalen welke overgenomen overtuigingen je hebt en hoe je zelf in dingen staat.

Emotionele wonden en de neiging om te pleasen

Daarnaast is het helpend om je emotionele wonden, of onbewuste negatieve basisovertuigingen in kaart te brengen. Dit zijn overtuigingen die je ontwikkelt in de loop van je leven. Voorbeelden hiervan zijn kernovertuigingen als:

• Ik ben niet belangrijk
• Ik ben niet goed genoeg
• Ik loop in de weg
• Ik hoor er toch niet bij
• Ik doe er niet toe

Als jouw negatieve basisovertuiging is dat je in de weg loopt, is het niet raar dat je pleasegedrag laat zien.

Inzicht in je overlevingsmechanismen

Als je snapt waartegen je jezelf wilt beschermen en welk gedrag je dan laat zien, kun je jouw overlevingsmechanisme tot rust brengen. Wanneer je pleasegedrag laat zien mag je leren dat het oké is om voor jezelf op te komen. Je kunt een ander niet altijd blij maken en je mag grenzen aangeven.

Gun jezelf de tijd om jezelf hierin te zien en jezelf te leren dat dit gedrag nu niet meer helpend is. Je bent nu in dit moment veilig. Hiermee heel je jezelf, dit is ter niet perse zweverig of vaag. Het gaat erom dat je gaat zien dat je als klein kind niet hebt gekregen wat je nodig had. Daardoor heb je overtuigingen over jezelf gecreëerd. De kern is dat je erkent dat het jou gebeurd is.

Aan de slag met het shiften van je gedachten

Bij overtuigingen horen bepaalde gedachten die je in een bepaald patroon houden. Wat wetenschappelijk bewezen is, is dat ons gevoel niet veroorzaakt wordt door onze omgeving of door wat er gebeurt, maar simpelweg door onze gedachten.

Deze gedachten kun je shiften, zodat je een ander verhaalt creëert voor jezelf. Het shiften van je gedachten is niets meer of minder dan het veranderen van je gedachten.

Conclusie

Pleasegedrag ontstaat niet zomaar, onder dit gedrag ligt de angst voor afwijzing. Je hebt geleerd om een ander tevreden te stellen ten koste van je eigen behoefte. Dit patroon is niet zomaar ontstaan, het vindt vaak zijn oorsprong in onze kindertijd, waar je geleerd hebt jezelf opzij te zetten om afwijzing te vermijden.

Hoewel deze overlevingsmechanismen in het verleden nuttig waren, kunnen ze in het volwassen leven tot problemen leiden, zoals vermoeidheid, stress en zelfs burn-out. Gelukkig kan dit patroon doorbroken worden. Door inzicht te verkrijgen in jouw overtuigingen, je emotionele wonden en actief je gedachten te shiften, kun je dit patroon doorbreken.