Ik durf geen grenzen aan te geven: hoe leer ik om gezonde grenzen aan te geven?

Je kent het gevoel vast wel: iemand vraagt iets van je en diep vanbinnen wil je ‘nee’ zeggen, maar er komt toch een ‘ja’ uit je mond. Waarom is dat toch?

Waarom is het soms zo moeilijk om je grenzen aan te geven en te zeggen wat je echt voelt? In deze blog duik ik in de wereld van grenzen stellen. Waarom vinden we het vaak lastig en hoe kunnen we er beter in worden? Lees je mee?

Grenzen aangeven lastig: zo merk je dit?

Lisa is 45. Ze werkt als advocaat op een druk advocatenkantoor. Ze is capabel, altijd vriendelijk en helpt haar collega’s haar graag. Maar er is iets waar Lisa moeite mee heeft: ‘nee’ zeggen.

Op een dag komt haar collega Peter naar haar toe met een stapel dossiers. “Lisa, kan jij dit voor mij afmaken? Ik heb geen tijd.” Zonder te wachten op een antwoord loopt Peter weer weg. Lisa zucht. Ze heeft het zelf al heel druk met haar eigen werk. Maar in plaats van tegen Peter te zeggen dat ze het te druk heeft, begint ze met de extra klus.

Een week later vraagt de eigenaar van het advocatenkantoor of Lisa in het weekend door wil werken aan die belangrijke strafzaak. Eigenlijk heeft Lisa al plannen met haar familie, maar ze durft geen ‘nee’ te zeggen. Ze wil niet dat ze denken dat ze niet betrokken is bij haar werk.

Ze gaat steeds weer over haar eigen grenzen door ja te zeggen terwijl ze nee bedoeld. In de loop van de tijd wordt ze steeds vermoeider. Ze voelt zich opgejaagd, slaapt slecht en maakt fouten in haar werk.

Dit is een typisch voorbeeld van een situatie waarin veel vrouwen zich herkennen. Maar ook een voorbeeld van een situatie waarin je ziet dat het niet aangeven van grenzen uiteindelijk hele vervelende gevolgen kan hebben.

Lees verder na dit blok

Waarom is het moeilijk om grenzen aan te geven?

Grenzen aangeven kan lastig zijn. Voor iedereen is de achterliggende reden anders. Bij de vrouwen die ik dagelijks spreek zijn dit de meest voorkomende redenen:

Bang voor ruzie of teleurstelling.

Je wilt geen problemen veroorzaken of iemand boos maken. Daarom zeg je soms ja, ook al voelt dat niet goed.

Je wilt graag aardig gevonden worden.

Je wilt graag dat andere mensen je aardig vinden. Daarom ga je soms over je eigen grenzen heen. Je hoopt dat mensen je dan meer mogen. De ironie is dat je geleerd hebt dat jezelf wegcijferen synoniem is voor liefde of aandacht krijgen. Terwijl dit ten koste gaat van jezelf.

Diepgewortelde overtuigingen die je tegenhouden.

Je denkt misschien: “Ik moet altijd klaarstaan voor anderen” of “Ik mag niet denken aan mezelf”. Deze overtuigingen zorgen ervoor dat je je eigen behoeften op de tweede plaats zet.

Je bent bang voor afwijzing.

Je wilt dat mensen je aardig vinden, omdat je bang bent dat je anders afgewezen wordt. Zolang je maar aardig doet en je geen grens stelt, kan een ander je niet afwijzen.

Je wilt conflicten vermijden.

Je denkt dat het aangeven van grenzen kan leiden tot ruzies of onenigheid. Dit wil je ten koste van alles voorkomen omdat het weer raak aan de angst om afgewezen of verlaten te worden.

Je voelt je schuldig.

Als je ‘nee’ zegt of een grens stelt, heb je het gevoel dat je anderen teleurstelt. Je voelt je makkelijk schuldig en dit gevoel is best heftig. Het is makkelijker om over je grens te laten gaan dan je grens aan te geven.

Je kent je eigen behoeften en wensen niet goed.

Doordat je nooit geleerd hebt wat je eigen wensen en behoeften zijn vind je het moeilijk om te bepalen waar je grenzen liggen.

Je wilt anderen niet belasten met jouw behoeften.

Je ziet je eigen behoeften als een last voor anderen. Ofwel je hebt het gevoel dat je in de weg loopt als je kenbaar zou maken wat jij wilt!

Je bent een pleaser.

Je hebt de neiging om het iedereen naar de zin te maken en anderen te pleasen, vaak ten koste van jezelf.

Je bent bang voor de mening van anderen.

Je maakt je zorgen over wat anderen van je denken als je je grenzen aangeeft.

Je hebt geleerd dat grenzen aangeven egoïstisch is.

Doordat je denkt dat het aangeven van grenzen egoïstisch is, voel je weerstand om voor jezelf op te komen.

Je bent bang voor de gevolgen.

Je weet niet hoe anderen zullen reageren als je je grenzen stelt en dat maakt je onzeker.

Het is belangrijk om te onthouden dat iedereen in bepaalde situaties moeite kan hebben met het aangeven van grenzen. Het begrijpen van de oorzaak kan de eerste stap zijn in het leren stellen van gezonde grenzen.

Gevolgen van geen grenzen aangeven

De vraag is wat het met je doet als je continu over je grenzen laat gaan? Ik heb een aantal gevolgen die ik bij de vrouwen die ik coach zie op een rij gezet.

Je wordt sneller moe en voelt je opgebrand.

Stel je voor dat je elke dag een zware tas moet dragen. Elke keer dat je geen ‘nee’ zegt, komt er een steen bij in die tas. Na een tijdje wordt die tas zó zwaar dat je hem niet meer kunt dragen. Je voelt je moe, uitgeput en hebt nergens meer zin in. Dit kan uiteindelijk leiden tot een burn-out, waarbij je je zo moe voelt dat je bijna niets meer kunt doen.

Je kropt je gevoelens op met alle gevolgen van dien

Elke keer dat je over je eigen grenzen heen gaat, kun je je een beetje boos of gefrustreerd voelen. Als je dit gevoel opkropt en niet uit, kan dat ervoor zorgen dat je je steeds ongelukkiger voelt. Het is alsof je een ballon steeds verder opblaast: op een gegeven moment knapt hij. Bijkomend aspect is dat je letterlijk fysiek ziek kunt worden als je te lang over je grenzen laat gaan.

Je vergeet wie je echt bent en wat je zelf wilt.

Door steeds aan de wensen van anderen te denken en je eigen gevoelens en wensen te negeren, kun je jezelf een beetje kwijtraken. Wie ben je eigenlijk? Wat wil je zelf? Het is alsof je in de spiegel kijkt en jezelf niet meer herkent. Je verliest respect voor jezelf omdat je je eigen gevoelens en wensen niet serieus neemt.

Iedere keer wanneer je geen grens stelt, terwijl je die wel moet stellen raak je verder verwijderd van je gevoel.

Waarom is grenzen stellen belangrijk?

Iedereen heeft grenzen. Grenzen gaan over wat je wel en niet wilt. Of wat je wel en niet fijn vindt. Grenzen zijn er op emotioneel en fysiek vlak. Soms gaat het over hoe dicht iemand fysiek bij je in de buurt mag komen. Maar het gaat ook over of iemand dingen zegt die wel of niet botsen met jouw normen en waarden.

Grenzen gaan dus heel erg over wie je in de kern bent. De vrouwen die ik coach zijn dit vaak kwijtgeraakt. Of nog vervelender: ze hebben het nooit geleerd. Ze hebben geen idee waar hun grenzen liggen. Toch levert het stellen van gezonde grenzen veel voordelen op:

Je hebt meer energie en bent vrolijker

Als je je eigen grenzen kent en die ook aanhoudt, zorg je goed voor jezelf. Dit is niet alleen goed voor je lichaam, zodat je niet te moe wordt, maar ook voor je hoofd. Als je weet wat je aankunt en wat niet, ben je blijer en heb je minder snel last van stress.

Je krijgt échte vrienden en goede gesprekken.

Als je duidelijk bent over wat je wel en niet fijn vindt, weten mensen waar ze aan toe zijn bij jou. Dit kan eerst even wennen zijn, maar uiteindelijk zul je merken dat je betere gesprekken hebt en dat de mensen in je omgeving jou ook echt waarderen om wie je bent. Je hoeft je niet anders voor te doen dan je bent.

Je bepaalt zelf hoe je leven eruitziet.

Dit is misschien wel het allerbelangrijkste. Als jij je grenzen kent en deze ook aangeeft, heb je zelf de touwtjes in handen. Je beslist zelf wat je wel en niet doet. Dat voelt goed en geeft je een gevoel van vrijheid.

Hoe komt het dat je geen grenzen durft te stellen?

De oorsprong van het geen grenzen durven stellen is vrijwel altijd te herleiden naar je jeugd. Daar heb je geleerd om niet te vertrouwen op wat je voelt van binnen. En al zeker niet om hier uiting aan te geven. Het kan zijn dat je afgestraft werd of dat volwassenen in je omgeving jouw gevoel niet serieus hebben genomen.

Het is snel gebeurd: stel dat jij je favoriete knuffel meenam naar school omdat jij je verdrietig voelde en de juf zei tegen je: ‘je mag je knuffel wegleggen nu, in groep 5 doen we geen knuffels meer in de klas’. Op dat moment wordt jouw gevoel overruled door de juffrouw.

Ben je opgegroeid met een narcistische ouder dan heb je bijvoorbeeld geleerd dat je maar beter je mond kon houden over jouw wensen en behoeften. Die zijn dan namelijk niet relevant.

Het is belangrijk dat jij je realiseert dat je als kind niet hebt gekregen wat je nodig had om veilig grenzen aan te geven. Je mag jezelf nu deze aandacht geven en stap voor stap leren hoe je jouw grenzen wel voelt en communiceert.

Emotionele wonden en grenzen

Wat je in bovenstaand voorbeeld ziet is dat je emotionele wonden ontwikkelt. Deze wonden zijn voor iedereen anders. Je creëert onbewuste overtuigingen over hoe het leven voor jou is. Deze overtuigingen zitten in je volwassen leven lelijk in de weg. Als je 40 bent reageer je nog vanuit de wond die je als kind hebt ontwikkeld namelijk.

Daar komt bij dat je ook nog een overlevingsmechanisme hebt ontwikkelt, wat ervoor zorgde dat je als kind beschermd werd tegen de pijn die je voelde. In dit geval een mechanisme waarbij je andere mensen pleased, je jezelf wegcijfert en je doet wat er van je verwacht wordt. Dit is een mechanisme wat je nu niet meer nodig hebt, maar wat je nog wel hanteert. Dit mag je los gaan laten.

Hoe leer je om grenzen aan te geven?

Om te weten hoe je jouw grenzen aangeeft moet je eerst snappen waarom je de grenzen nu niet aangeeft. Ik werk in de Authentieke Vrouw altijd volgens het principe: inzicht -> herkennen -> veranderen.

Inzicht krijg je door te kijken naar je overtuigingen, je overlevingsmechanismen maar ook je familiesysteem. Vaak komen bepaalde patronen terug in je familiesysteem totdat er iemand is die ze aankijkt en ze doorbreekt.

De kans bestaat dat je een moeder, vader of een oma hebt die worstelt met dezelfde vragen als jij. Met een familieopstelling of verdiepingssessie kun je dit inzichtelijk maken. Wanneer je jouw grenzen niet aangeeft is de kans groot dat je in je jeugd voor je ouders bent gaan zorgen. Dan wissel je van plek in het systeem. Dit noemen we parentificatie. Je ouders zijn dan emotioneel afwezig.

Aan de slag met je patronen?

Wil je jouw patronen doorbreken en leren om je grenzen duidelijk aan te geven? Dat kan. In de kern gaat het erom dat je snapt waarom je doet wat je doet. Zeker wanneer je analytisch sterk bent helpt het enorm om eerst inzichten op te doen. Van daaruit kun je jouw gedrag veranderen.