Angst voor afwijzing: ben jij bang om afgewezen te worden door anderen?

Niemand vindt het leuk om afgewezen te worden. Toch gebeurt het iedereen. Alleen niet iedereen gaat hier op dezelfde manier mee om. Afwijzing is pijnlijk. Wanneer je vaak met afwijzing te maken hebt gehad dan kan het zijn dat dit een bepalende factor in jouw leven wordt. Je gaat van alles doen om de ‘nee’ van andere mensen te voorkomen.

Alles wat je in je macht ligt om te zorgen dat je de afwijzing niet weer hoeft te voelen. Wat je vergeet is dat je zo je best doet om afwijzing te voorkomen dat je jezelf volledig weggeeft. In dit blog leg ik je uit hoe dit zit: waar de angst voor afwijzing ontstaat, wat dit te maken heeft met je overlevingsmechanismen en hoe je het patroon doorbreekt.

Angst voor afwijzing: hoe ziet dit eruit?

De angst voor afwijzing voelt verlammend en beklemmend. Het kan voelen alsof er een zware last op je borst rust of je een knoop in je buik voelt. Je belandt makkelijk in een negatieve spiraal. Je maakt je zorgen over wat anderen van je zullen denken en of je wel goed genoeg bent.

Het idee van afwijzing worden roept gevoelens van schuld en schaamte op, alsof je tekortschiet en niet voldoet aan de verwachtingen.

Het verhaal van Linda

Linda is 37 jaar. Ze heeft een leuke baan als marketeer. Ze is succesvol in haar werk en heeft een druk sociaal leven, maar ondanks dat ze aan de buitenkant zelfverzekerd lijkt worstelt ze diep van binnen met de angst voor afwijzing. Ze voelt zich vaak onzeker over haar relaties en zoekt constant bevestiging van anderen.

In haar werk zit Linda veel in meetings waarin ze haar creatieve ideeën kan en mag inbrengen. Dit is altijd weer een worsteling. Ze maakt zich zorgen dat haar ideeën niet goed genoeg zullen zijn of dat ze niet in staat zal zijn om de verwachtingen van haar collega’s en klanten waar te maken. Deze angst voor afwijzing weerhoudt haar er van om nieuwe ideeën voor te stellen tijdens vergaderingen, uit angst dat anderen ze zouden kunnen afwijzen.

In haar persoonlijke leven worstelt Linda ook met de angst voor afwijzing. Ze heeft moeite om zich open te stellen voor nieuwe vriendschappen en romantische relaties. Ze is zo bang voor de afwijzing dat ze liever op afstand blijft. Ze schiet in haar hoofd en heeft de neiging om alles continu te analyseren. Ze vraagt zich af of ze misschien iets verkeerds heeft gezegd of gedaan dat anderen zou kunnen afschrikken.

Hoewel ze succesvol is blijft de angst voor afwijzing prominent aanwezig in het leven van Linda. Bij alle keuzes die ze maakt is er eerst de angst voor afwijzing en dan pas de neiging om te kijken naar wat ze echt wil.

Wanneer en kun je afwijzing ervaren?

Afwijzing kun je ervaren in meerdere situaties.

Afwijzing op je werk

In je werk kan de angst voor afwijzing opduiken wanneer je nieuwe projecten moet presenteren, deelneemt aan vergaderingen of samenwerkt met collega’s. Je kunt je zorgen maken dat je ideeën niet goed genoeg zijn en dat anderen ze zullen afwijzen. Deze angst kan je zelfvertrouwen ondermijnen en je ervan weerhouden om volledig bij te dragen en initiatief te tonen.

Sociale relaties:

In je sociale leven kan de angst voor afwijzing invloed hebben op de vriendschappen die je wel of niet aangaat. Je kunt bang zijn voor de beoordeling van anderen of je afvragen of je wel in de groep past. Dit kan ervoor zorgen dat je je terugtrekt in sociale situaties en terughoudend bent om jezelf open te stellen voor anderen. Een direct gevolg daarvan kunnen gevoelens van eenzaamheid zijn.

Romantische relaties:

De angst voor afwijzing kan een grote impact hebben op romantische relaties. Je kunt je onzeker voelen over jezelf en je afvragen of je partner je wel echt accepteert. Dit kan leiden tot overmatig piekeren over elk gesprek en elk woord dat wordt uitgewisseld, en het kan je ervan weerhouden om je kwetsbaar op te stellen in je relatie.

Persoonlijke doelen:

De angst voor afwijzing kan ook van invloed zijn op de doelen die je wilt halen. Wanneer je erg bang bent om afgewezen te worden is het lastig om buiten je comfortzone te gaan. Wanneer je nieuwe dingen doet, krijg je feedback. Dit kan voelen als kritiek en afwijzing. De pijn die je dan voelt kan een reden zijn om nieuwe dingen te vermijden. Het nadeel is dat je het proces van jouw persoonlijke groei daarmee in de weg zit.

Lees verder na dit blok

Wat als de angst voor afwijzing jouw leven domineert?

Wat ik veel zie bij de vrouwen waar ik mee werk is dat de angst voor afwijzing behoorlijk dominant aanwezig is in hun leven. Herken je dit?

Wanneer je een keuze moet maken kijk je niet naar wat je wilt maar naar hoe je zo min mogelijk afwijzing kunt ervaren. Dat is behoorlijk pittig, het zorgt ervoor dat je nooit het leven kunt leven wat echt bij je past.

Je hebt niet geleerd om te voelen wat je echt wilt en te gaan staan voor jouw behoeften en verlangens.

Dit is overigens niet gek. Vaak ontstaat de angst voor afwijzing namelijk al in je kindertijd. Voor veel vrouwen geldt dat ze als kind te maken hadden met emotioneel afwezige ouders, waardoor ze te snel volwassen zijn geworden. Wat je dan bent gaan doen is zorgen voor één van je ouders. Dit noemen we parentificatie. Je hebt geleerd om je behoeften opzij te zetten voor de ander.

Hoe ontstaat de angst om afgewezen te worden?

De angst om afgewezen te worden kan ontstaan om verschillende redenen. Zoals genoemd ontstaat het vaak al in je kindertijd. Je hebt ervaringen opgedaan die ervoor gezorgd hebben dat jij je afgewezen voelt. Een aantal redenen:

• Je hebt ouders die emotioneel afwezig waren. Je ouders hebben dan niet de ruimte om je te zien in jouw behoeften en verlangen. Dit kan bijvoorbeeld gebeuren als één van je ouders ziek is of er sprake is van narcisme. Je ouders doen dit niet bewust, maar feit is wel dat ze er niet voor je waren.
• Je bent gepest. Als je als kind gepest bent, viel je buiten de groep. Je ontwikkelt een enorme angst voor afwijzing.
• Je ouders, opvoeders of trainers waren ontzettend kritisch op wie je was en wat je deed waardoor je het gevoel had dat je het nooit goed kon doen.

Voorkomen dat je afgewezen wordt

Als je bang bent om afgewezen te worden creëer je mechanismen om je te beschermen tegen deze pijn. In feite heb je als kind bodyguards die voor jou bepalen of iets te heftig is. Een prachtig mechanisme, omdat het je letterlijk doet overleven als kind in heftige situaties.

Alleen als je volwassen bent heb je deze mechanismen niet altijd meer nodig. Als je jouw ouders bent gaan pleasen in de hoop dat ze je lief zouden vinden, dan mag je als volwassene gaan zien dat dit niet meer nodig is. Als kind wist je niet beter, maar nu kan het anders.

Voorbeelden van mechanismen die je kunt ontwikkelen zijn:

• Je bent een enorme perfectionist: als je geen fouten maakt, kan een ander je ook niet afwijzen.
• Je bent een pleaser: door de ander te pleasen, kun je niet afgewezen worden.
• Je bent vermijdend in heel veel situaties: als je aan de zijlijn van het leven staat, lijkt alles een stuk veiliger.
• Je sluit jezelf af: als je het gevoel hebt dat je afgewezen wordt, sluit je jezelf helemaal af. Je bent emotioneel onbenaderbaar. Dit schild zorgt ervoor dat je de afwijzing niet voelt.
• Je bent ontzettend zelfkritisch: de stem in je hoofd heeft continu kritiek op wat je zelf doet. Dit om ervoor te zorgen dat er niks mis kan gaan.
• Je overanalyseert: Situaties komen 100x voorbij in je hoofd en je vraagt je af wat je anders had kunnen doen. Of je weegt je beslissingen wel 50x af.
• Je vliegt erboven op als jij je aangevallen voelt: dit is ook een mechanisme om jezelf te beschermen tegen pijn.
• Jezelf aanpassen: je hebt de overtuiging dat als jij jezelf aanpast aan de wens van de ander, dat de kans kleiner is dat hij/zij je afwijst.
• Jezelf wegcijferen: je zet je eigen behoeften aan de kant.
• Je trekt je terug en wordt stil: als je jezelf niet laat zien en je mond niet open doet denk je dat je niet afgewezen kunt worden.
• Je geeft geen grenzen aan omdat je denkt dat het aangeven van grenzen er voor kan zorgen dat een ander je afwijst.

Zoals je ziet zijn dit allemaal vormen van gedrag waar je een bepaalde prijs voor betaald. Als je altijd jezelf wegcijfert of jezelf aanpast gaat dit uiteindelijk ten koste van jezelf.

Dit is ook de reden dat veel vrouwen op latere leeftijd in worsteling komen met zichzelf. Dit kan zich uiten in somberheid, depressie, stress, burn-out of fysieke klachten.

De grote vraag is: kun je dit patroon doorbreken?

Het antwoord: dat kan!

Waar kom je angst voor afwijzing vandaan?

Mijn visie is dat de kern van het doorbreken van patronen is dat je snapt waarom je doet wat je doet. Je moet je eigen gebruiksaanwijzing leren kennen. Als je snapt waar je angst voor afwijzing vandaan komt, dan kun je dit vervolgens veranderen.

Ofwel je gaan van inzicht naar herkennen en veranderen.

Om te achterhalen waar de angst voor afwijzing zit zijn er een aantal pijlers die je kunt uitdiepen.

Je familiesysteem:

Door middel van een familieopstelling en het uitwerken van een genogram krijg je inzicht in het thema afwijzing in je systeem.

Je emotionele wonden

Je emotionele wonden of onbewuste negatieve basisovertuigingen zijn overtuigingen die je hebt ontwikkeld in je leven. Deze overtuigingen ontstaan in het gezin waar je opgroeit en de ervaringen die je opdoet.

Je leert over wat goed en fout is en deze overtuigingen neem je mee in de rest van je leven. Wanneer je ontrafelt zul je zien dat er bepaalde wonden zijn die ervoor zorgen dat de angst voor afwijzing continu getriggerd wordt.

Overgenomen overtuigingen

Overgenomen overtuigingen zijn overtuigingen die je overneemt en internaliseert vanuit je omgeving. Dus als je ouders jou complimenteerden omdat je zo braaf was, dan is het heel spannend om je uit te spreken als je het ergens niet mee eens bent.

Je breekt dan met het beeld wat je ouders van je hebben en daardoor zouden ze je af kunnen wijzen. De vraag is hier of jij je kunt vinden in de overtuiging van je ouders? Of wil je dit anders!

Overlevingsmechanismen

Wat heb jij voor overlevingsmechanismen ontwikkeld om jezelf te beschermen tegen pijn? Ben je gaan pleasen of ben je in de aanval gegaan. Wat het ook is, als je de mechanismen kunt zien nemen ze af in kracht.

Conclusie

De angst voor afwijzing laat zich bijna altijd zien in gedrag waarmee je jezelf beschermt voor de pijn van afwijzing.

Je gaat pleasen, cijfert jezelf weg of past je aan. Op latere leeftijd kom je in de knoop met deze patroon omdat het gevolg is dat je jezelf weggeeft ten koste van de ander. Dit patroon is te doorbreken door te gaan snappen wat je doet en vervolgens je gedrag te veranderen.