Jezelf wegcijferen: waarom doe je dit?

Ben jij iemand die altijd klaarstaat voor anderen, maar heb je zelf soms het gevoel dat niemand er voor jou lijkt te zijn? Dat je voortdurend “ja” zegt, zelfs als je eigen behoeften daardoor naar de achtergrond verdwijnen? Misschien herken je jezelf in de rol van de zorgzame, degene die altijd de last draagt, maar ondertussen zichzelf vergeet.

Je voelt je misschien schuldig als je een keer “nee” zegt, omdat je bang bent dat je een ander teleurstelt. Dit gedrag laat je eigenlijk je hele leven al zien, zolang jij je kunt herinneren cijfer je jezelf weg?

Jezelf wegcijferen is een patroon dat je kunt doorbreken. Het begint met inzicht krijgen in waar het vandaan komt en waarom je het doet. In dit artikel ga ik je laten zien hoe je stap voor stap weer de regie over je eigen leven kunt pakken.

Jezelf wegcijferen: wat houdt dit in?

Jezelf wegcijferen betekent dat je steeds de behoeften van andere mensen vooropstelt, terwijl je die van jezelf naar de achtergrond schuift of helemaal negeert.

Bijvoorbeeld: je zegt bijvoorbeeld altijd “ja” tegen verzoeken van anderen, ook al komt dat slecht uit voor jou. Misschien heb je wel eens een belangrijke afspraak voor jezelf afgezegd omdat iemand anders je nodig had, of voel je je schuldig als je een keer “nee” moet zeggen.

Je eigen wensen en behoeften lijken daardoor minder belangrijk en je komt steeds verder van jezelf te staan. Je zet jezelf als het ware op de tweede, derde, of zelfs laatste plek in je eigen leven.

Dit patroon ontstaat onbewust

Dit patroon ontstaat vaak onbewust, bijvoorbeeld omdat je als kind hebt geleerd dat je emoties of wensen er niet toe deden. Misschien was er altijd iemand in je omgeving die meer aandacht of zorg nodig had, zoals een ziek familielid of een drukke ouder.

Daardoor heb je al jong geleerd om je eigen gevoelens weg te stoppen en altijd eerst aan de ander te denken. Dit patroon kan doorwerken in je volwassen leven, waardoor je jezelf vaak aanpast, altijd klaarstaat voor anderen en moeite hebt om voor jezelf op te komen.

Je cijferde jezelf al weg op jonge leeftijd

Je cijfert jezelf nu weg omdat je dit vroeger geleerd hebt. Als kind leer je vaak dat jouw gevoelens of behoeften er niet echt toe doen. Misschien kreeg je te horen dat je niet moest “aanstellen” of dat er altijd iets belangrijkers was dan jouw emoties.

Bijvoorbeeld, als je een zieke ouder had, werd er misschien van je verwacht dat je stil was of dat je je moest aanpassen aan de situatie, zelfs als dat ten koste ging van jouw eigen behoeftes.

Of misschien was er een broertje of zusje dat topsport deed, waardoor de aandacht en prioriteit altijd bij hen lag en jouw gevoelens, verlangens en behoeften ondergeschikt waren.

Emotioneel afwezige ouders

Er is een direct verband tussen emotioneel afwezige ouders en gedrag waarin je jezelf wegcijfert. Als je ouders emotioneel niet altijd beschikbaar waren heb je geleerd dat jouw gevoelens er niet mochten zijn, ook al leek alles op het eerste gezicht in orde.

Bijvoorbeeld als ze een eigen bedrijf hadden, een depressie doormaakten, of te maken kregen met een verlies. Dit betekent niet dat ze slechte ouders waren, maar ze hadden simpelweg niet de emotionele ruimte om jou te geven wat je nodig had.

Als je emotioneel niet gezien bent door je ouders, kan dat diepe sporen nalaten. Vaak komt dit doordat je ouders zelf nooit geleerd hebben om hun emoties te uiten of om naar hun eigen gevoel te luisteren. Ze deden wat ze dachten dat hoorde, maar hadden simpelweg niet het vermogen om je emotioneel te geven wat je nodig had.

Lees verder na dit blok

Diepgewortelde negatieve overtuigingen

Deze ervaringen kunnen de oorzaak zijn van diepgewortelde overtuigingen, zoals het idee dat wat jij voelt minder belangrijk is dan wat anderen voelen. Het kan ook zijn dat een ouder emotioneel afhankelijk van jou was, waarbij je de rol van vertrouwenspersoon of “volwassene” kreeg toebedeeld.

Dit leidt ertoe dat je jezelf steeds meer wegcijfert, omdat je bent gaan geloven dat jouw waarde ligt in het zorgen voor anderen.

Hierdoor leer je al op jonge leeftijd om jezelf aan te passen en anderen op de eerste plaats te zetten, zelfs als dit betekent dat je jouw eigen behoeften negeert. Deze patronen zet je vaak onbewust voort in je volwassen leven.

Hoe herken je dat je jezelf wegcijfert?

Je herkent dat je jezelf wegcijfert aan een aantal duidelijke signalen. Een veelvoorkomend teken is dat je altijd klaarstaat voor anderen, maar merkt dat er eigenlijk niemand voor jou zorgt.

Je hebt misschien moeite om je eigen gevoelens en behoeften te uiten, omdat je zo gewend bent om je aan te passen aan wat anderen willen. Je zet je eigen dromen en wensen vaak opzij, omdat je de overtuiging hebt dat de mensen om je heen belangrijker zijn.

Dit kan ervoor zorgen dat je het gevoel hebt dat je vastzit in een leven waarin jouw eigen verlangens en doelen op de achtergrond verdwijnen.

Er zijn ook specifieke situaties waarin je jezelf wegcijfert, zoals wanneer je de harmonie probeert te bewaren, zelfs als dat ten koste gaat van je eigen grenzen.

Misschien voel je je schuldig als je iets voor jezelf doet, of denk je dat je egoïstisch bent als je een keer “nee” zegt.

Parentificatie en jezelf wegcijferen

Als je al jong hebt geleerd dat de verantwoordelijkheid voor anderen bij jou ligt, kan dat diepe sporen nalaten in je volwassen leven. Dit fenomeen heet parentificatie: het gaat erover dat je als kind volwassen taken op je moet nemen, zoals emotionele steun bieden of de praktische zorg voor het gezin.

Misschien werd je door je moeder als vertrouwenspersoon gebruikt, of voelde je je verantwoordelijk voor je jongere broertjes en zusjes. Soms ging het zelfs zo ver dat je de financiële verantwoordelijkheid voor het gezin moest dragen, bijvoorbeeld als je vader zijn baan verloor. Al deze situaties hebben ervoor gezorgd dat je als kind al veel te vroeg volwassen verantwoordelijkheden op je schouders kreeg.

Wanneer je als kind voor anderen moest zorgen, zonder dat je daar een keuze in had, raak je gewend aan het idee dat jouw eigen behoeften en gevoelens minder belangrijk zijn. Dit is wat we trauma-gestuurde zorgzaamheid noemen. Je bent niet zorgzaam omdat je dat bewust kiest, maar omdat je dit hebt geleerd als een overlevingsmechanisme.

Wat is de invloed op je huidige leven?

De gevolgen van jezelf voortdurend wegcijferen kunnen groot zijn. Je raakt vaak emotioneel uitgeput omdat je steeds geeft zonder zelf iets terug te krijgen. Dit kan leiden tot een laag zelfbeeld, omdat je het gevoel hebt dat jouw behoeften er niet toe doen.

Als je constant bezig bent met anderen te helpen en je eigen gevoelens en wensen negeert, verlies je langzaam maar zeker het contact met jezelf. Dit kan fysieke klachten geven zoals vermoeidheid, stress of spanningshoofdpijn.

In je persoonlijke relaties kan dit patroon ervoor zorgen dat je niet de ruimte krijgt om je eigen emoties te uiten, waardoor je relaties ongelijkwaardig worden. Je kunt bijvoorbeeld in een vriendschap of relatie belanden waarin jij altijd de steun biedt, maar zelf nooit diezelfde steun ontvangt.

In je werk kan jezelf wegcijferen ervoor zorgen dat je overwerkt raakt, omdat je moeilijk “nee” kunt zeggen en vaak te veel op je bord neemt. Dit alles geeft veel frustratie en kan zowel je privé- als werkleven negatief beïnvloeden.

Hoe stop je met jezelf wegcijferen?

Om het patroon van jezelf wegcijferen te doorbreken, is de eerste stap bewustwording. Je moet eerst herkennen wanneer en waarom je jezelf steeds op de tweede plaats zet. Dit kan je doen door een week lang situaties op te schrijven waarin je andermans behoeften voor die van jezelf hebt geplaatst.

Denk aan momenten waarop je “ja” zei terwijl je eigenlijk “nee” had willen zeggen, of wanneer je jouw eigen plannen hebt opgeofferd voor iemand anders. Door deze situaties te noteren, krijg je inzicht in hoe vaak en in welke context dit gebeurt. Het helpt je om patronen te zien en te begrijpen waar je de meeste moeite hebt.

Grenzen stellen

Vervolgens is het belangrijk om grenzen te leren stellen. Grenzen stellen betekent niet dat je egoïstisch bent, maar dat je duidelijk aangeeft wat voor jou wel of niet acceptabel is. Oefen met het zeggen van “nee” op een manier die voor jou comfortabel voelt. Begin bijvoorbeeld met kleine, minder belangrijke dingen en werk naar grotere situaties toe.

Belangrijk is om te beseffen dat je niet verantwoordelijk bent voor de reacties van anderen. Mensen zullen misschien teleurgesteld reageren, maar dat betekent niet dat jij fout zit. Door grenzen te stellen, geef je jezelf de ruimte die je verdient.

Zelfliefde ontwikkelen

Een ander belangrijk onderdeel is het ontwikkelen van zelfliefde. Dit kan lastig zijn als je gewend bent om altijd voor anderen te zorgen, maar begin klein. Geef jezelf bijvoorbeeld toestemming om een keer “nee” te zeggen zonder je schuldig te voelen.

Probeer elke dag iets voor jezelf te doen dat je energie geeft, of dat nu een wandeling is, een hobby, of even ontspannen met een goed boek. Door jezelf bewust momenten van zelfzorg te geven, leer je dat jouw behoeften ook belangrijk zijn. Dit helpt je om je zelfwaarde te vergroten en beter voor jezelf te zorgen.

Aan de slag met een coach

Tot slot kan het nuttig zijn om hulp te vragen en met een coach aan de slag te gaan. Zo ga ik met de vrouwen die ik coach aan de slag met overtuigingen, emotionele wonden, het familiesysteem en overlevingsmechanismen.

Alles begint bij snappen waarom je jezelf wegcijfert. Mijn kernboodschap is: als je snapt waarom je doet wat je doet, kun je het veranderen.

Ik werk dan ook altijd vanuit het principe inzicht → herkennen → veranderen.

Aan de slag met overtuigingen

In je leven ontwikkel je overtuigingen over hoe het leven in elkaar zit. Als eerste heb je te maken met overgenomen overtuigingen, dit zijn overtuigingen die je overneemt van anderen. 

Daarnaast is het helpend om je emotionele wonden, of onbewuste negatieve basisovertuigingen in kaart te brengen. Dit zijn overtuigingen die je ontwikkelt in de loop van je leven. Voorbeelden hiervan zijn kernovertuigingen als:

• Ik doe er niet toe
• Ik ben niet belangrijk
• Ik ben niet goed genoeg
• Ik loop in de weg
• Ik hoor er toch niet bij

Je patroon van wegcijferen doorbreken

Het goede nieuws is dat je het patroon van jezelf wegcijferen echt kan veranderen. Ik zie het dagelijks in mijn praktijk. Nu snap ik dat het nog als een ver van je bed show klinkt, maar ik hoop dat ik je met dit artikel op weg heb kunnen helpen.