Je overantwoordelijk voelen: waarom doe je dit?
Voelt het voor jou alsof alles op jouw schouders rust? Alsof je voor iedereen en alles moet zorgen, en dat als je dat niet doet, alles mis zal gaan? Je bent niet alleen. Veel vrouwen herkennen dit gevoel. Dit oververantwoordelijk voelen komt vaak voor bij vrouwen die de neiging hebben om te pleasen, moeite hebben met grenzen aangeven en geen nee kunnen zeggen.
In dit artikel ga ik het hebben over waarom dit gebeurt, hoe het je dagelijks leven beïnvloedt, en belangrijker nog, hoe je ermee om kunt gaan. We zullen praktische voorbeelden gebruiken om de situaties te verhelderen en je handvatten te geven om deze patronen te doorbreken.
Je overantwoordelijk voelen: Hoe ziet dit gedrag eruit?
Stel je voor: je dag begint en je denkt al aan alles wat je moet doen. Niet alleen voor jezelf, maar ook voor anderen. Misschien maak je ontbijt klaar voor je gezin, terwijl je in je hoofd al de taken voor je werk op een rijtje zet. En voordat je het weet, ben je al bezig met bedenken wat je vanavond gaat koken, hoe je ervoor zorgt dat iedereen op tijd op zijn afspraak komt, en of je manager al heeft teruggemaild.
Dit constante denken en zorgen maken voelt zwaar, alsof je een grote rugzak vol stenen met je meedraagt. Je wilt niemand teleurstellen en ervoor zorgen dat alles perfect loopt. Het liefste doe je alles alleen, dan kan er ook niets fout gaan. Maar dit gevoel van oververantwoordelijkheid maakt je moe en soms zelfs een beetje verdrietig.
Het resultaat? Je rent jezelf voorbij. Je voelt je uitgeput, krijgt fysieke klachten of slaapt slecht. En ironisch genoeg, door altijd maar te zorgen voor anderen, vergeet je voor jezelf te zorgen.
Welk gedrag laat je zien als je oververantwoordelijk bent?
Als jij te verantwoordelijk voelt laat je bepaald gedrag zien. Een paar voorbeelden
- Het lastig vinden om nee te zeggen en alle zorg en werk op je nemen;
- Je vindt het belangrijk dat iets goed gedaan wordt en doet daarom alles het liefst zelf;
- Voor alles, altijd en voor iedereen verantwoordelijk voelen;
- Je hebt geen rust in je maar bent constant aan het zoeken naar problemen om op te lossen;
- Erg schuldig voelen als iets fout gaat;
- Je hebt plaatsvervangende schaamte voor het gedrag van anderen en voelt je daar dus verantwoordelijk voor;
- Snel sorry zeggen en excuseren bij ongemak;
- Je hebt heel veel moeite met nee zeggen;
- Kritiek krijgen is lastig omdat je zo enorm je best doet om alles goed te doen;
- Je bent nooit te laat, altijd aanwezig en zet je beste beentje altijd voor;
- Zaken moeilijk los kunnen laten of het leven z’n beloop laten;
- Je bent vaak geïrriteerd of gefrustreerd als bepaalde zaken niet lopen zoals jij wilt.
Waarom voel ik me zo verantwoordelijk?
Stel je eens voor: als kind krijg je niet altijd de liefde en aandacht die je nodig hebt. Dit gaat niet over dingen die je ouders deden, maar juist over wat ze niet deden. Ze hadden bijvoorbeeld geen aandacht voor jouw gevoelens. Dit noemen we emotionele verwaarlozing. Het is alsof jouw emoties, niet gezien werden. En dat kan je eenzaam laten voelen, alsof niemand je echt begrijpt.
Hierdoor leer je misschien dat jouw gevoelens niet belangrijk zijn. Dit maakt dat je jezelf minder waardevol vindt dan anderen. Je gaat altijd zorgen voor de mensen om je heen, omdat je denkt dat dat moet en omdat je dan wel waardering krijgt.
Dit kan maken dat je je heel verantwoordelijk voelt voor alles en iedereen, behalve voor jezelf. Je bent altijd bezig met zorgen voor anderen, en vergeet wat jij zelf nodig hebt. Dit kan je heel moe maken en soms zelfs verdrietig.
Oververantwoordelijkheid als overlevingsmechanisme
Uiteindelijk kan te verantwoordelijk zijn ook een overlevingsmechanisme zijn. Het is gedrag wat je als kind nodig had om ‘letterlijk’ te overleven. Stel je voor dat je in situaties bent geweest waarin je je niet veilig of gesteund voelde. Misschien was er thuis veel ruzie, of voelde je je op school niet begrepen.
Om hiermee om te gaan ontwikkelde je dit mechanisme: je werd oververantwoordelijk. Dit betekent dat je probeerde alles goed te doen, voor iedereen te zorgen, en geen fouten te maken, in de hoop dat alles dan beter zou worden.
🎙️ Podcast over oververantwoordelijkheid
Ik heb ook een podcast overgenomen over te verantwoordelijk zijn en het verband met je familiesysteem. Hieronder vind je deze podcast, te beluisteren via Spotify.
Wat zijn de gevolgen voor je leven?
Het grootste gevolg van je oververantwoordelijk voelen is dat je je eigen leven niet leidt. Je bent constant bezig met de buitenwereld. Wat denken mensen van me? Doe ik goed genoeg mijn best? Hoe kan ik dit probleem oplossen? Je bent constant bezig om jezelf te bewijzen. Dit altijd maar bezig zijn voor anderen en jezelf wegcijferen put je uit. Je voelt je alsof je op automatische piloot leeft, zonder echt stil te staan bij wat jij zelf wilt of voelt.
Door altijd maar door te gaan, loop je uiteindelijk tegen een muur op. Klachten zoals burn-out, diepe frustratie, je onvervuld voelen, het gevoel hebben dat je leven je ontglipt, of zelfs depressieve gevoelens kunnen de kop opsteken.
Je raakt het contact met jezelf kwijt, omdat je je eigen gevoelens, behoeften en passies negeert.
Het is daarom zaak om iets te doen aan het gevoel om je overal verantwoordelijk voor te voelen. Want ergens zegt je systeem een keer stop: je kunt niet de hele wereld dragen. Je hebt te leren waar jouw grenzen zijn!
Emotionele wonden en te verantwoordelijk zijn
Je emotionele wonden of onbewuste negatieve basisovertuigingen zijn overtuigingen die je hebt ontwikkeld in je leven. Deze overtuigingen ontstaan in het gezin waar je opgroeit en de ervaringen die je opdoet.
Je leert over wat goed en fout is en deze overtuigingen neem je mee in de rest van je leven. Wanneer je ontrafelt zul je zien dat er bepaalde wonden zijn die ervoor zorgen dat je gevoel van oververantwoordelijkheid continue getriggerd wordt.
Het is alsof je binnenin een stem hebt die zegt dat je harder je best moet doen om liefde en waardering te krijgen. Je wilt bewijzen dat je wél goed genoeg bent. Dit gevoel maakt dat je altijd voor anderen klaarstaat, zelfs als je daar zelf onder lijdt. Dit gaat samen met overtuigingen over jezelf als dat je het niet waard bent of dat je er niet toe doet.
Parentificatie en oververantwoordelijkheid
Oververantwoordelijkheid is vaak ook te herleiden naar je familiesysteem. Als je ouders emotioneel afwezig waren (om wat voor reden dan ook) dan is de kans groot dat jij voor je ouders bent gaan zorgen. Dit noemen we parentificatie: als kind neem je de rol van ouder op je. Dit kan invloed hebben op hoe je je als volwassene gedraagt, vooral in hoe verantwoordelijk je je voelt.
Door deze ervaringen ga je geloven dat het jouw taak is om voor alles en iedereen te zorgen.
Je denkt misschien: “Als ik het niet doe, wie dan wel?” of “Ik moet sterk zijn voor anderen.” Je voelt je gestrest of bezorgd omdat je denkt dat je altijd aan de verwachtingen van anderen moet voldoen. Het kan ook zijn dat je je schuldig voelt als je eens voor jezelf kiest of nee zegt tegen een verzoek van iemand anders.
Lees verder na dit blok
Gratis e-book
Voorkom dat je
op je sterfbed zegt: ‘had ik maar …’
Ontdek hoe je definitief afrekent met pleasegedrag, schuldgevoelens
en jezelf wegcijferen.


Hoe kan ik me minder verantwoordelijk voelen voor alles?
Herken jij jezelf in de bovenstaande gevoelens? De volgende stappen kunnen jou helpen om je van je gevoel van oververantwoordelijkheid af te komen:
Keer naar binnen
De eerste stap om je gevoel van oververantwoordelijkheid te overwinnen, is je afstemmen op jouw gevoelens en behoeften. Dit kan moeilijk zijn omdat je zo gewend bent om je op de buitenwereld te concentreren. Het vraagt oefening maar het is het waard. Door aandacht te geven aan jezelf leer jij jezelf beter kennen.
Zet jezelf op de eerste plek
Je hebt geleerd dat jouw gevoelens er niet toe doen, maar dat is geen waarheid! Hoewel het misschien voelt alsof je minder waard bent dan anderen, diep in jezelf weet je dat dit niet zo is. De echte verantwoordelijkheid ligt bij jou: zorgen voor jezelf en je geluk!
Durf grenzen te stellen
Het is gezond en belangrijk om grenzen te stellen aan anderen. Je zult daarom assertiever moeten worden en nee leren zeggen. Laat duidelijk merken dat jouw gevoelens en behoeften ook belangrijk zijn. Je kunt dit in kleine stapjes leren, bijvoorbeeld door een keer nee te zeggen tegen iemand die je volledig vertrouwt en die jou begrijpt.
Leer je eigen gebruiksaanwijzing kennen
Door jezelf te leren kennen snap je waarom je oververantwoordelijk bent. Inzicht in je familiesysteem, je overlevingsmechanismen en je overtuigingen zorgen ervoor dat je begrijpt waarom je doet wat je doet. Dit helpt om dit patroon te doorbreken.
Leuk dat je dit artikel leest
Je leest een artikel uit de kennisbank van de Authentieke Vrouw. Mijn naam is Diana Arkeveld. In mijn artikelen deel ik mijn kennis en ervaring met je. Wil je weten hoe ik je verder kan helpen?
🎙️ Podcast de Authentieke Vrouw
In de Authentieke Vrouw Podcast leer ik vrouwen hoe ze zonder poespas of zweverig gedoe eindelijk afrekenen met alle terugkerende patronen in hun leven.
Dit zorgt ervoor dat je op je 85e vol trots kan zeggen dat je keuzes in je leven hebt gemaakt die volledig bij je paste. Luister je mee?
🟢 Master Your Life
Master Your Life is het transformerende online programma voor vrouwen die weer de regie terug willen in hun leven en willen kappen met pleasen, gezonde grenzen willen leren stellen en zichzelf helemaal willen begrijpen.
Aan de hand van het principe van inzicht, herkennen en veranderen ga je daadwerkelijk veranderen naar de versie die jij wilt zijn. Je kunt direct instappen en meedoen met de livesessies die Diana organiseert en je vragen stellen in de community.
🟠 Masterclass
Aanstaande maandag geef ik de exclusieve masterclass: Ontdek het verborgen verband tussen emotioneel afwezige ouders en een slecht zelfbeeld, pleasegedrag en matige grenzen.
Na de Masterclass voel je een rust in je hoofd terugkeren, omdat je weet waar bepaalde gedachtes en patronen en twijfels vandaan komen.
Zodra je die kent, kunnen we ze doorbreken en die tweestrijd in jezelf stoppen.