Bindingsangst: Wat is het en wat doe je eraan?

Vind jij het lastig om een vaste relatie aan te gaan? Dan zou het best weleens kunnen dat je bindingsangst hebt. Er wordt gezegd dat maar liefst 40% van alle mensen enige vorm van bindingsangst heeft.

Een belangrijke oorzaak van bindingsangst is dat mensen bang zijn om afgewezen en gekwetst te worden. Wat is bindingsangst precies, hoe herken je het, wat zijn de gevolgen en wat kun je eraan doen? Je leest er meer over in dit artikel!

Wat is bindingsangst?

Bindingsangst is een term die gebruikt wordt in relatie tot de angst rond het aangaan van een verbintenis met een partner, het hebben van een relatie of een huwelijk. Als je bindingsangst hebt, kun je bang zijn om je te binden aan een ander. Je bent bang om een diepe emotionele band aan te gaan of je vast te leggen. Bindingsangst is overigens geen officiële aandoening, maar meer een term die wordt gebruikt om iets aan te geven over de dynamiek in een relatie.

Waarom je bindingsangst niet los kunt zien van verlatingsangst?

In een relatie zie je vaak de dans van verlatingsangst en bindingsangst. Stel je voor dat ze als twee dansers zijn die samen dansen in een ingewikkelde choreografie. Daar waar je met bindingsangst bang bent om je te binden heb je met verlatingsangst juist de angst dat een ander je in de steek laat. Als je met verlatingsangst worstelt maak jij constant zorgen dat je partner je verlaat, zelfs als er geen duidelijke reden voor is.

Je zoekt extreem veel bevestiging en vraagt aandacht van je partner om een bepaalde zekerheid te zoeken. Wanneer jijzelf bindingsangst hebt, kan iemand met verlatingsangst zeer beklemmend voelen. Je wilt niet geclaimd worden. De kans is groot dat je meer afstand neemt, waardoor je de ander met verlatingsangst weer triggert.

Dans van afstoten en aantrekken

In een relatie van iemand met bindingsangst en iemand met verlatingsangst kan er een patroon ontstaan waarbij ze zich aan de ene kant tot elkaar aangetrokken voelen, en elkaar aan de andere kant weer wegduwen. Als jij je herkent in bindingsangst kun jij je enerzijds aangetrokken voelen tot de aandacht van je partner met verlatingsangst, en anderzijds overweldigd voelen en het liefst afstand nemen.

Zie je dat er dan een dynamiek van aantrekken en afstoten ontstaat?

Hoe herken je bindingsangst?

Bindingsangst is te herkennen aan bepaald gedrag. Dit zijn enkele kenmerken die vaak voorkomen bij mensen met bindingsangst:

• Je vindt het moeilijk om een langdurige verbinding aan te gaan;
• Je hebt moeite met intimiteit;
• Je vertrouwt andere mensen niet snel;
• Je vindt andere mensen niet snel leuk of interessant;
• In een relatie ben je bang dat je partner weer weggaat;
• Je bent al heel lang vrijgezel en geen behoefte aan een relatie;
• Je hebt nooit een echte relatie gehad;
• Je bent heel kritisch;
• Alleen al het idee van een vaste relatie zorgt voor een benauwd gevoel;
• Je gaat liever op stap met je vrienden dan dat je jouw partner wilt zien;
• Je gaat vreemd tijdens een relatie of flirt veel;
• Echte emotionele verbondenheid met je partner voel je niet;
• Je wilt niet over een toekomst samen denken;
• Je twijfelt over je relatie en denkt constant aan ex-partners.

Lees verder na dit blok

Wat zijn de gevolgen van bindingsangst?

Als één van de partners bindingsangst heeft dan kan dit de volgende gevolgen hebben voor een relatie:

• De persoon met bindingsangst creëert emotionele afstand en voorkomt daardoor een diepe band met de partner;
• Bindingsangst veroorzaakt een gevoel van onveiligheid, wantrouwen en instabiliteit;
• Belangrijke gesprekken en beslissingen worden vermeden, zoals samenwonen en lange termijn plannen.
• Gevoelens van frustratie, verwarring en onvervuldheid bij een of beide partners;
• Emotioneel leed en schade aan de relatie;

Mensen die last hebben van bindingsangst, maar die niet in een relatie zitten kunnen psychische klachten ontwikkelen, zoals:

• Het vermijden van diepere connecties en relaties kan leiden tot eenzaamheid en isolement, wat depressie verder kan veroorzaken;
• Het kan angst veroorzaken door een constante staat van onzekerheid en angst voor het onbekende. Dit leidt uiteindelijk tot een gebrek aan controle over je eigen leven en toekomst;
• Moeite hebben om zinvolle sociale contacten te leggen en onderhouden kan ervoor zorgen dat mensen erg aan zichzelf gaan twijfelen. Een laag zelfbeeld komt dan ook vaak voor;
• Het ontwikkelen van belangrijke relatievaardigheden gaat moeizaam, zoals communicatie, compromissen sluiten, enz. Deze zijn wel nodig voor een succesvolle langdurige relatie;
• Het kan leiden tot een gevoel van onvervuldheid en ontevredenheid omdat mensen met bindingsangst geen plannen op de lange termijn durven te maken.

Onvervulde behoeften bij bindingsangst

In de kern kun je zeggen dat bindingsangst gaat over onvervulde behoeften in jou. Je worstelt met een emotionele wond in jezelf die je nooit geheeld hebt. In je relatie wordt deze wond continu getriggerd. Als het leven te spannend wordt, neem je afstand. Zodat je niet hoeft te voelen. Het is een overlevingsmechanisme, iets wat je in je kindertijd ontwikkeld hebt.

Het ontwikkelen van bindingsangst kan verschillende oorzaken hebben. Deze liggen meestal in je vroege jeugd en heeft vrijwel altijd te maken met opgroeien in een niet-veilige omgeving. Het kan zo zijn dat je als kind gepest werd, dat je ouders emotioneel afwezig waren waardoor je gevoelens niet erkend werd of dat je thuis in een onveilige situatie zat door verlies, narcisme, misbruik of ziekte.

Wat je dan leer is dat jouw gevoelens niet belangrijk zijn. Dit zorgt voor een laag zelfbeeld en veel onzekerheid.

Wat hebben emotionele wonden met bindingsangst te maken?

Als je in het verleden bent gekwetst in een intieme relatie, kun je bindingsangst ontwikkelen als een manier om jezelf te beschermen tegen toekomstige pijn. De eerste intieme relatie die je aangaat als kind is de relatie met je ouders. Je kunt bang zijn om je kwetsbaar op te stellen, omdat je bang bent dat je opnieuw wordt teleurgesteld of gekwetst. Je probeert onbewust herhaling van pijnlijke patronen uit jouw verleden te vermijden.

Ofwel: je houdt liever afstand zodat je jezelf altijd terug kunt trekken dan dat je all-in gaat en je nogmaals gekwetst wordt.

Bindingsangst overwinnen: hoe doe je dat?

De grote vraag is: hoe overwin je bindingsangst? Dit kan best een complex proces zijn. Je komt er niet alleen met wilskracht. De bindingsangst heeft tot nu toe de rol gehad om je te beschermen. Alleen in je volwassen leven zit dit in de weg. Je kunt nooit voor 100% instappen in een relatie, terwijl je dit wel wilt.

Alles valt of staat met hoe je jezelf kent, je eigen gebruiksaanwijzing leren kennen. Ik zeg altijd: als je snapt waarom je doet wat je doet, kun je jouw gedrag veranderen. Het start dus met bewustwording. Bewustwording gaat over:

• Wat zijn jouw emotionele wonden?
• Wat zijn jouw overlevingsmechanismen?
• Wanneer laten jouw overlevingsmechanismen zich zien?
• Welke emotionele triggert jouw partner en wanneer?
• Welke overtuigingen heb je?

Als je dit inzicht hebt, zul je zien dat je gaat herkennen wanneer je in overlevingsgedrag schiet. Dit noem ik het PING moment. Als je partner je te veel claimt, kun je nu denken: hé, ik merk dat ik mij beklemd voel. In plaats van afstand te nemen kun je dit bespreekbaar maken.

Je familiesysteem en bindingsangst

Patronen en dynamiek zijn vaak te herleiden naar je familiesysteem. Eén van de basiswetten van systemisch werk is de juiste balans tussen geven en nemen. In een gezonde relatie is dit in balans. In een relatie met bindingsangst en verlatingsangst is dit uit balans.

Het kan enorm helpend zijn om één of meerdere familieopstellingen te doen waarbij je inzicht krijgt in je familiesysteem. De relatie met je moeder is bepalend voor de mate waarin jij je kunt verbinden met een partner. De relatie met je vader gaat over hoe goed je grenzen aan kunt geven. Dit is van belang voor een relatie omdat een grenzeloze relatie betekent dat je verstrikt raakt met de ander. Dit noemen we een symbiose.

Maar er is nog iets anders: vaak zie je de dynamiek met je ouders terug in je intieme relaties. Als jij altijd voor je ouders gezorgd hebt en hun plek hebt ingenomen in het systeem is de kans groot dat je deze rol ook inneemt in je relatie. Dit noemen we parentificatie. Maar in een relatie wil je naast je partner staan, je bent immers niet de moeder van je vriend of vriendin.

Een familieopstelling geeft je inzicht in onzichtbare dynamieken en kan bijdragen aan het doorbreken van het patroon van bindingsangst.

Conclusie

Bindingsangst is een mechanisme wat ontstaat in je jeugd. Het is een manier om je te beschermen tegen pijn. Dit mechanisme neem je mee in je volwassen leven waarin het ook nadelen geeft. In relaties kan bindingsangst voor lastige situaties zorgen. Inzicht in je emotionele wonden, overtuigingen en familiesysteem helpen om het patroon van bindingsangst te doorbreken.