Jezelf altijd aanpassen aan de ander

Zonder dat je het doorhebt ben je continu bezig jezelf aan te passen aan de ander. Je wilt de sfeer goed houden en hebt een hekel aan gezeur. Liever slik je je eigen wensen in dan voor jezelf op te komen, je wilt namelijk geen ruzie veroorzaken. Dus zeg je “ja, prima”, ook als je eigenlijk “nee” voelt. Je past je aan, keer op keer, om iedereen tevreden te houden.

Herkenbaar? Je bent zeker niet de enige. Veel vrouwen doen dit. Misschien zie je het zelfs als een positieve eigenschap: je bent immers flexibel en makkelijk in de omgang. Maar altijd de lieve vrede willen bewaren heeft een prijs. Je raakt jezelf kwijt. Op den duur weet je niet meer wat jij nou eigenlijk wilt of nodig hebt. Steeds aanpassen lijkt onschuldig, maar het kan je geluk en eigenheid in de weg staan.

In dit blog leer je waarom jezelf altijd aanpassen niet zo onschuldig is als het lijkt. We kijken naar het verschil tussen gezond aanpassen en ongezond pleasen, en je krijgt tips over hoe je trouw kunt blijven aan jezelf zonder constant conflicten te hoeven vrezen. Ik deel persoonlijke inzichten (ja, ook ik heb mij jarenlang aangepast!) en ervaringen uit mijn coachingpraktijk met honderden vrouwen. Zo ontdek je hoe je kunt stoppen met leven naar de verwachtingen van anderen, en eindelijk je eigen keuzes durft te maken.

Waarom jezelf aanpassen niet zo onschuldig is als het lijkt (inclusief persoonlijke ervaring)

Ik spreek uit ervaring. Jarenlang heb ik mezelf voortdurend aangepast aan de mensen om me heen. Op mijn werk deed ik braaf alles wat er van mij gevraagd werd, ook als mijn agenda eigenlijk al overvol was. In mijn relaties durfde ik mijn eigen gevoelens niet uit te spreken – ik was die “makkelijke” vrouw die overal in meeging om de ander gelukkig te maken. Ik paste me aan, ongeacht wat het met mij deed.

Het resultaat? Uiteindelijk belandde ik in situaties die helemaal niet goed voor me waren. Wanneer jij je steeds aanpast, raak je jezelf kwijt, en kom je in situaties terecht die niet opbouwend voor jou zijn. Precies dat overkwam mij. Ik verloor het contact met mijn eigen wensen en grenzen. Ook in een vroegere relatie cijferde ik mezelf volledig weg om confrontaties te vermijden. Van buiten leek alles “gezellig”, maar van binnen raakte ik opgebrand en ongelukkig.

Tot ik op een dag besefte: als ik zo doorga, leef ik niet mijn eigen leven. Iemand vroeg me eens: “Hoe zou je leven eruit gezien hebben als jij je niet altijd had aangepast?” Die vraag voelde als een klap in mijn gezicht. Ik realiseerde me hoeveel van mijn keuzes niet écht míjn keuzes waren. Dat besef was een enorme wake-up call. Ik besloot dat er iets moest veranderen.

Inmiddels heb ik het roer omgegooid. Ik heb geleerd mezelf op nummer één te zetten zonder schuldgevoel. Ik maak nu keuzes die bij míj passen, ongeacht wat anderen daarvan vinden. En weet je wat? Ik ben gelukkiger dan ooit, en de mensen om mij heen merken dat ze nu de échte ik krijgen. Als ik dit kan, dan kun jíj het ook.

Signalen dat je jezelf te veel aanpast: herken jij deze 4 kenmerken?

Hoe merk je dat je te ver gaat met je aanpassen? Hieronder enkele signalen dat jij je mogelijk te veel aanpast:

Je zegt vaak “maakt mij niet uit” als er keuzes gemaakt moeten worden, terwijl je stiekem wel een voorkeur hebt. Je laat liever anderen de beslissing nemen, ook al zou jij eigenlijk iets anders willen.

Je hebt moeite om te zeggen wat je écht vindt of voelt. Zelfs als iets je dwarszit, houd je je mond om de lieve vrede te bewaren. Je bent bang om “moeilijk” of “lastig” gevonden te worden en durft je behoeften niet uit te spreken.

Je bent vaak uitgeput of gestrest. Altijd bezig zijn met anderen en nooit rekening houden met jezelf kost enorm veel energie. Je leeft voortdurend op je tenen en hebt nauwelijks tijd of ruimte om op te laden.

Je voelt je schuldig als je een keer voor jezelf kiest. Op de zeldzame momenten dat je “nee” zegt of kiest voor wat jíj wilt, krijg je meteen een schuldgevoel, alsof je iets egoïstisch doet – terwijl af en toe voor jezelf kiezen juist heel gezond is.

Herken je meerdere van deze signalen? Dan is de kans groot dat jij jezelf regelmatig wegcijfert om anderen tevreden te stellen. Gelukkig kun je dit patroon doorbreken. In plaats van op automatische piloot altijd “ja” te zeggen, kun je leren bewuster te kiezen wanneer je je wel of niet aanpast. Hoe? Dat bekijken we nu.

Gezond vs ongezond aanpassen: hoe herken je het verschil?

Soms is jezelf aanpassen helemaal geen slecht idee. Er is niets mis mee om af en toe een compromis te sluiten. Flexibel zijn en rekening houden met een ander horen bij een gezonde relatie. Je hoeft niet altijd je zin te krijgen; af en toe toegeven of meebewegen kan prima zijn wanneer je daar bewust voor kiest.

Maar er is een groot verschil tussen je af en toe aanpassen omdat je dat wílt, en je altijd aanpassen omdat je denkt dat het móét. Het gaat mis als je niet langer uit vrije wil handelt, maar vanuit angst of gewoonte. Bij ongezond aanpassen komt dat vaak door angst: angst om niet aardig gevonden te worden, angst voor conflict of angst voor afwijzing. Je zegt “ja” terwijl je eigenlijk “nee” voelt, puur omdat je bang bent dat de ander boos wordt of je minder waardeert als je voor jezelf opkomt.

Waarom je bent gaan pleasen (en hoe jouw jeugd hierin een rol speelt)

Vaak ontstaat dit patroon al in je jeugd. Misschien leerde je toen al: als ik maar lief en braaf ben, dan krijg ik aandacht of dan kom ik niet in de problemen. Zo werd “niet zeuren en gewoon doen wat er van me gevraagd wordt” jouw manier om goedkeuring te krijgen. Dat gedrag had ooit misschien nut, maar nu zit het je in de weg. Je bent allang geen kind meer die afhankelijk is van de goedkeuring van anderen, maar onbewust volg je nog steeds die oude regel.

Doe de test: pas jij je aan omdat je wilt of omdat je denkt dat het moet?

Hoe weet je nu of jouw aanpassen gezond of ongezond is? Een simpele test: vraag jezelf eerlijk af “Doe ik dit omdat ik het écht wil, of omdat ik denk dat het moet?” Als je iets doet vanuit oprechte keuze of liefde, dan voelt het goed en is er niets aan de hand. Doe je het vooral omdat je je verplicht voelt of omdat je negatieve gevolgen vreest, dan is het waarschijnlijk ongezond voor jou. Let ook op je gevoel: ben je ontspannen en oké met je beslissing, of voel je juist frustratie en spanning in je lijf? Dat laatste wijst erop dat je tegen jezelf ingaat.

Kortom, aanpassen kan gezond zijn wanneer het bewust en met de juiste reden gebeurt. Maar pas je je aan uit angst of automatisch, dan is het tijd om op de rem te trappen. In plaats van steeds te leven naar de verwachtingen van anderen, mag jij gaan ontdekken wat jij wilt.

Hoe blijf je trouw aan jezelf?

Patronen doorbreken kost tijd, maar ieder klein stapje vooruit is er één. Hoe kun je beginnen om dichter bij jezelf te blijven in plaats van je steeds aan te passen? Hieronder een paar handvatten die je meteen kunt toepassen:

Word je bewust van je automatische reacties.

Merk op wanneer je op het punt staat om automatisch “ja” te zeggen of meteen toe te geven. Even pauzeren en tot tien tellen voordat je reageert kan al helpen. Neem de tijd om bij jezelf na te gaan: Wat wil ík eigenlijk in deze situatie?

Vraag jezelf af waar je bang voor bent.

Stel jezelf de vraag: “Wat vind ik er eng aan om nu voor mezelf te kiezen?” Vaak is het antwoord een bepaald angstbeeld, bijvoorbeeld “Straks vinden ze me egoïstisch” of “Misschien houden ze niet meer van me als ik nee zeg.” Besef dat dit meestal aannames zijn, geen feiten. Daag die gedachten uit: is het écht zo dat vrienden je zullen laten vallen omdat je een keer niet meedoet? Vaak is het doemscenario in je hoofd veel erger dan de realiteit.

Oefen met nee zeggen op kleine momenten.

Je hoeft niet van de ene op de andere dag overal “nee” tegen te zeggen. Begin klein. Zeg bijvoorbeeld een keer vriendelijk nee tegen een verzoek waar je eigenlijk geen tijd of zin in hebt. Of spreek je uit bij iets kleins: kies de film die jíj graag wilt zien, of geef jouw mening in een gesprek in plaats van alleen maar te knikken. Dit voelt in het begin spannend, maar hoe vaker je het oefent, hoe makkelijker het wordt. Elke keer dat jij voor jezelf kiest, versterk je het vertrouwen dat de wereld echt niet vergaat als jij je grenzen aangeeft.

Wees eerlijk naar de mensen om je heen.

Laat je partner, familie en vrienden weten dat je oefent met vaker nee zeggen en je eigen mening geven. Echte vrienden en familie zullen dat begrijpen en respecteren. En wie dat niet accepteert, zegt daarmee waarschijnlijk meer over zichzelf dan over jou.

Onthoud dat voor jezelf zorgen niet egoïstisch is.

Jarenlang heb je misschien geloofd dat je altijd lief en behulpzaam moet zijn. Maar voor jezelf opkomen betekent niet dat je ineens een egotripper bent. Het betekent simpelweg dat jouw eigen behoeften en geluk net zo belangrijk zijn als die van een ander. Sterker nog, door goed voor jezelf te zorgen heb jij uiteindelijk méér te geven aan de mensen om je heen.

Verwacht ook niet van jezelf dat je dit patroon in één klap volledig omdraait. Het is oké als het stap voor stap gaat en als je af en toe terugvalt in oud gedrag, dat is menselijk. Belangrijk is dat je bewust bezig blijft met jezelf wat ruimte geven. Vier je overwinningen, hoe klein ook: elke keer dat je eerlijk bent over je gevoel of iets doet wat jíj wilt, is een stap in de goede richting.

Trouw zijn aan jezelf, nu en later

Steeds maar jezelf aanpassen lijkt misschien de veilige weg, maar op de lange termijn schiet je er niets mee op. Natuurlijk is af en toe een compromis sluiten prima, maar er is een groot verschil tussen flexibel zijn en jezelf structureel wegcijferen. Als je continu leeft naar de verwachtingen van anderen, verlies je wie jij bent en loop je het risico later spijt te krijgen van de dingen die je níet hebt gedaan.

Trouw blijven aan jezelf is essentieel om écht gelukkig te worden. Jij bent degene die, aan het eind van de rit, moet kunnen zeggen: ik heb geleefd op een manier die bij míj paste. Je wilt toch niet op je 85e beseffen dat je vooral andermans dromen hebt waargemaakt? Neem het stuur van je leven in eigen handen, liever vandaag dan morgen.

Vind je het moeilijk om dit in je eentje te doen? Zoek dan hulp – je hoeft het niet allemaal alleen te kunnen. Als coach help ik dagelijks vrouwen om dit patroon te doorbreken. In mijn programma Master Your Life leer ik je stap voor stap hoe je patronen doorbreekt en jezelf op nummer één zet, zonder schuldgevoel, zodat jij vol overtuiging nee kunt zeggen, je eigen keuzes maakt en daar trots op bent. En dat alles doen we zonder poespas of zweverig gedoe, gewoon op een nuchtere, praktische manier.