Wat is narcistische woede en hoe ga je hiermee om?

Iedereen wordt wel eens boos. Alleen ziet boosheid er bij een narcist vaak anders uit, dan bij iemand zonder narcisme. Deze boosheid wordt ook wel narcistische woede genoemd. Deze boosheid is een belangrijk kenmerk van narcisme en wordt gekenmerkt doordat de boosheid buitenproportioneel (lees onredelijk) is. Het staat niet in verhouding met de situatie.

Hoe ziet narcistische woede eruit?

Ik ga je een voorbeeld schetsen, dan merk je gelijk wat het verschil is tussen narcistische woede en een gezonde reactie.

Stel: “Je hebt per ongeluk een afspraak met de narcist vergeten in je agenda te schrijven en je bent deze hierdoor vergeten. Je maakt je excuses en probeert een oplossing te bedenken. De narcist explodeert: Hij of zij begint te schreeuwen dat je altijd egoïstisch bent, niets geeft om de relatie en hem of haar opzettelijk negeert.

De boosheid lijkt veel te groot voor wat er daadwerkelijk gebeurd is. De narcist kan vervolgens dreigen om je ergens niet meer mee te helpen (“Als ik niets voor jou beteken, regel jij voortaan zelf maar alles”) of je emotioneel manipuleren door te zeggen dat jij de relatie “kapotmaakt.”

Wanneer je deze situatie met iemand anders zou hebben (in een gezonde dynamiek), zou het best kunnen dat diegene die vergeten is, geïrriteerd is. Maar daar blijft het bij. Voor een narcist blijft het hier niet bij, deze praat je een schuldgevoel aan, kwetst je waar hij/zij kan en verdraaid de boel.

Bij narcistische woede is de narcist zo boos, dat het werkelijk een ontploffing geeft. Waar ook fysieke geweld bij gepaard kan gaan. Iemand die deze boosheid niet kent zou denken: “Serieus? Maak je hier zoveel gedoe over?” Dit vind ik zelf altijd een belangrijke graadmeter. Kleine dingen worden opblazen, uit het verband gerukt en tegen je gebruikt

Kortom: Narcistische woede is boosheid die buitenproportioneel is en waarbij jij altijd de schuldige bent.

Het effect van narcistische woede

De eerste keer dat je te maken krijgt met narcistische woede, sta je vaak met je mond vol tanden te kijken. “Huh, gebeurt dit echt? Meent hij/zij dit nu echt?”. Maar al snel kom je erachter dat diegene bloed serieus is. En dan begint het getwijfel aan jezelf:

• Misschien is het ook wel vreemd dat ik …
• Ik had het ook wel anders kunnen doen of meer rekening kunnen houden met …
• Misschien ben ik ook wel te gevoelen en overdrijf ik …
• Het is ook mijn schuld want ….

Wanneer je dit steeds denkt, is de kans heel groot dat je te maken hebt met narcistische woede. Wat hier gebeurt is dat je gemanipuleerd wordt. Je wordt in de war gebracht, zodat je wel aan jezelf gaat twijfelen.

Narcistische woede is heel onberekenbaar, je weet nooit wanneer het kan gebeuren. Want de ene keer wordt de narcist super boos in een bepaalde situatie en de volgende keer niet, of misschien is hij/zij dan ineens super lief. Hierdoor ga je alleen nog maar meer aan jezelf twijfelen en denken dat jij de Lunatic (gek) bent.

Waarom heeft een narcist deze woede?

Een narcist heeft grip en controle nodig. Dit komt voort uit een hele diepe onzekerheid en angst. Alleen zullen ze dit nooit zo ervaren, een narcist vindt zelf namelijk niet dat hij/zij een probleem heeft of problematisch gedrag laat zien.

Narcisten staan graag in het middelpunt, dat geeft ze een gevoel van eigenwaarde, van gezien worden. Dat kan zo zijn zoals bij de klassieke narcist: zo’n blaaskaak van een manager, die iedereen rond commandeert en zichzelf de meest geweldige van de wereld vindt.

Maar dit zie je ook bij verborgen narcisme: waarbij de narcist opleeft van de slachtofferrol. Dan haalt de narcist zijn bestaansrecht uit ziekt, ellende en gedoe.

Geen enkele narcist kan tegen kritiek, ze voelen snel jaloezie of het gevoel dat hen iets tekort wordt gedaan en de ander heeft het altijd gedaan. Ook als de feiten anders laten zien. Een narcist voelt zich heel erg snel bedreigt waardoor hij/zij het gevoel heeft er niet toe te doen, en vanuit dat mechanisme gaan ze afvuren.

Vaak wordt er in de literatuur gesproken over opgeblazen gevoel van belangrijkheid en het verlangen naar bewondering. Ik zou graag verder kijken dan dit, want achter dit stuk zit iemand die zo fragiel van binnen is, dat hij/zij niet anders kan dan controle en grip zoeken ten koste van de ander. Hiermee praat ik het absoluut niet goed, in tegendeel, maar het helpt vaak wel beter om te snappen wat er gebeurt.

Kortom: als een narcist het gevoel heeft niet belangrijk te zijn, gaat hij/zij er alles aan doen om dat gevoel weer te krijgen. Deze verwonding zit zo diep bij de narcist dat het fatsoen en de ander zien, niet meer bestaan. Hierdoor kan een narcist exploderen om de kleinste dingen, en kunnen onnozelheden uitmonden in vreselijke conflicten met de meest grote gevolgen. Met als gevolg dat ze iemand die hier vatbaar voor is, helemaal klein en kapot kunnen maken.

Triggers voor narcistische woede

Een narcist kan dus woedend worden om de kleinste dingen. Enkele pietluttige aanleidingen:

• het verkeer plaatsen van een glas in de vaatwasser,
• een blik van een medewerker in de supermarkt die zogenaamd met jou sjanst
• een cadeau dat je krijgt van een klant
• verkeerde intonatie van je zin of een woord
• meezingen met de radio
• vergeten van iets
• moe zijn
• iets niet willen doen

Ik kan de lijst oneindig lang maken, zo’n beetje alles kan een aanleiding zijn voor narcistische woede. Pas als je hier uit bent, zie je vaak pas hoe absurt deze situaties waren. En het interessante is dat het vaak projectie vanuit de narcist is. Hij/zij verwijt jou iets, sjansen (of vreemdgaan) met iemand anders, terwijl ze dat vaak zelf doen.

Leugens en narcistische woede

Narcisten zijn goed in manipuleren: jouw iets laten geloven wat niet waar is. Ze verdraaien het net iets (of helemaal), zodat jij aan jezelf gaat twijfelen. Dit kunnen kleine dingen zijn maar ook grote dingen:

• jij zou die vakantie regelen
• je hebt die afspraak helemaal niet doorgegeven
• dat heeft je moeder helemaal niet gezegd

En ga zo maar door. Doordat een narcist zo geloofwaardig over komt, en jij goed bent in over-reflecteren, zal de schuld of fout altijd bij jou uit komen. Dat is ook waarom jullie dynamiek zo goed in stand blijft. Jij neemt de schuld op je, want:

• als je er beter over nadenkt is het misschien ook wel raar dat je het niet hebt gezegd …
• is het ook wel zo dat jij het misschien anders had kunnen aanpakken …
• zou het ook wel handiger zijn als jij …

En op deze manier ga je steeds meer aan jezelf twijfelen en krijgt de narcist nog meer controle over je. Ook kan het zijn dat de narcist mensen tegen elkaar uitspeelt: waardoor families/vriendengroepen uit elkaar vallen. Vaak doordat hij/zij onwaarheden verspreid en deze frustratie aan de andere kant voedt.

Hoe kun je het beste omgaan met narcistische woede?

Eerlijk? Niet! Veel mensen proberen dit heel lang, maar er is niets of niemand bestand tegen narcistische woede. Een narcist zal bij een relatietherapeut goed weer spelen en jij gaat met je over-reflectie vooral aan jezelf werken. Waardoor je alleen nog maar kleiner en kleiner wordt.

Er is maar 1 manier om hier uit te komen en dat is deze relatie verbreken. Want met alle inzet van de wereld, ga je dit nooit kunnen veranderen. Ook niet als de narcist beterschap beloofd en zijn/haar eigen gedrag “ineens” inziet. Dat is tijdelijk en vaak vanuit een gebrek aan controle. Maar zodra de controle weer terug is, gaat de narcist weer verder waar het gebleven was.

Zoek hulp om uit deze ingewikkelde dynamiek te komen. Het is niet gemakkelijk én het gaat je zoveel geven als je dit wel doet. En dan zul je na jaren hetzelfde zeggen als ik: narcistische woede is niet te stoppen en wat heftig dat ik dat allemaal heb laten gebeuren.