Jezelf klein houden: dit is hoe je hiermee stopt!

Herken je dat? Je hebt een compliment gekregen, maar in plaats van het trots te aanvaarden, maak je jezelf kleiner. “Oh, dat stelt niet zoveel voor” of “Iedereen had dat gekund”.

Of misschien durf je die toffe leren broek niet te dragen omdat je bang bent wat anderen ervan vinden. Wellicht heb je een promotie op je werk, maar je vertelt het niet aan je vrienden uit angst voor hun reacties. Je houdt jezelf op de achtergrond, zegt vaak ja terwijl je nee bedoelt, of schuift je eigen behoeften aan de kant voor anderen. Misschien voelt het veilig om jezelf niet te veel te laten zien, maar diep vanbinnen weet je dat je eigenlijk meer kunt.

Al deze situaties hebben één ding gemeen: je houdt jezelf klein. In dit artikel duik ik met je in waarom we dit doen en – nog belangrijker – hoe je hiermee kunt stoppen.

Wat betekent ‘jezelf klein houden’?

Jezelf klein houden betekent dat je je eigen potentie niet volledig benut. Je blijft bijvoorbeeld stil tijdens een vergadering, ook al heb je eigenlijk een goed idee. Of je neemt niet die spannende kans aan, omdat je denkt dat anderen jou niet geschikt vinden.

Het kan ook subtieler zijn: misschien zeg je steeds tegen jezelf dat je iets niet kunt, dat je niet goed genoeg bent, of dat niemand op je zit te wachten.

Ik verwoord dit soms als volgt: “Alles wat je denkt, ga je geloven.” Als je dus steeds tegen jezelf zegt dat je niet goed genoeg bent, wordt dat je realiteit. Maar belangrijk: dit beeld van jezelf is vaak helemaal niet wie je écht bent. Het is een ‘construct’, opgebouwd uit overtuigingen die je in je jeugd hebt meegekregen.

Diepgewortelde overtuigingen houden je klein

Onbewust houden we onszelf klein vanuit diepgewortelde overtuigingen. Als kind heb je wellicht geleerd dat je gevoelens er niet toe deden, bijvoorbeeld omdat je broertje ziek was, of dat je niet te veel ruimte mocht innemen.

Deze ervaringen leiden tot onbewuste negatieve basisovertuigingen zoals:

• Ik doe er niet toe
• Ik ben niet belangrijk
• Mijn behoeften zijn te groot
• Wat ik te vertellen heb, is niet interessant
• Ik moet niet te veel aandacht vragen

Het gevaarlijkste hieraan? Alles wat je denkt, ga je geloven. En alles wat je gelooft, bepaalt hoe je je voelt. Je gedachten over jezelf vormen je identiteit. Dit is niet wie je werkelijk bent, maar wie je denkt dat je bent.

Hoe ziet jezelf klein houden eruit?

Jezelf klein houden manifesteert zich op talloze manieren in het dagelijks leven. Misschien herken je jezelf in enkele van deze voorbeelden, of misschien allemaal.

Complimenten afweren

Je krijgt een compliment over je werk, maar in plaats van het te accepteren, zeg je: “Oh, dat stelt niet zoveel voor” of “Iedereen had dat gekund.” Je verkleint je prestatie omdat je ongemakkelijk wordt van de erkenning.

Je mening niet durven uiten

In een groepsgesprek heb je een relevante mening of idee, maar je houdt het voor je. Je denkt: “Wat ik te zeggen heb, is niet belangrijk genoeg” of “Mensen zitten niet op mijn inbreng te wachten.”

Successen verzwijgen

Je hebt een promotie gekregen, maar tijdens een vriendinnenavond krijg je geen kans om het te delen – of durft het niet te delen – omdat je denkt dat wat anderen te vertellen hebben belangrijker is.

Bang zijn voor wat anderen denken

Je hebt een prachtige leren broek gekocht die je geweldig vindt, maar je durft hem niet te dragen uit angst voor andermans oordeel. “Wat zullen ze wel niet denken?” overheerst je gedachten.

Overmatig pleasen

Je zegt “ja” terwijl je “nee” bedoelt. Je cijfert jezelf weg voor anderen en past je continu aan om maar geen gedoe te veroorzaken.

Uitleggen en verdedigen

Je legt voortdurend uit waarom je iets doet in de hoop op erkenning van anderen of om afwijzing te voorkomen. In plaats van simpelweg te zeggen dat je te laat bent, volgt er een hele uitleg.

Je vergelijken met anderen

Je kijkt voortdurend naar wat anderen doen en bereiken, en concludeert dat jij tekortschiet. “Zij doen het zoveel beter dan ik” is een gedachte die je regelmatig hebt.

Moeite met beslissingen nemen

Je twijfelt constant bij keuzes, van kleine dagelijkse beslissingen tot belangrijke levensbeslissingen. Je vertrouwt niet op je eigen gevoel en vraagt steeds anderen om bevestiging.

Waar komt dit gedrag vandaan?

Jezelf klein houden is een patroon wat zijn wortels heeft in je verleden. Het kan bijvoorbeeld zijn dat je bent opgegroeid met emotioneel afwezige ouders. Voelde je je als kind niet gehoord of gezien?

Dan zou het goed kunnen dat je jezelf onbewust hebt aangepast om conflicten te vermijden of goedkeuring te krijgen. Deze gedragingen waren toen misschien functioneel, maar in je volwassen leven zitten ze je in de weg.

Hoe jezelf klein houden eruitziet in de praktijk

Misschien herken je een van de volgende patronen:

• Je twijfelt constant aan je eigen capaciteiten, zelfs als anderen je complimenten geven.
• Je zegt vaak nee tegen kansen, uit angst om te falen.
• Je past je aan om anderen tevreden te houden, zelfs als dat ten koste gaat van jezelf.
• Je vermijdt risico’s, omdat je bang bent wat anderen ervan zullen vinden.

Dit soort gedrag houdt je gevangen in een cyclus van onzekerheid. Maar het goede nieuws is: je kunt er wel degelijk iets aan doen.

De weg naar verandering

Een essentiële stap is het stoppen met hopen dat anderen je zullen zien en waarderen op de manier die je nodig hebt. Door te stoppen met deze externe validatie te zoeken, creëer je ruimte om jezelf de erkenning te geven die je verdient.

Om te stoppen met jezelf klein houden, is het belangrijk om het patroon in drie stappen aan te pakken:

Inzicht

Begrijp waarom je doet wat je doet. Welke overtuigingen heb je over jezelf? Waar komen deze vandaan? Dit creëert bewustzijn en logica in je gedrag.

Herkennen

Leer de momenten te herkennen waarop je in oude patronen vervalt. Voel het zenuwachtige gevoel in je buik, de spanning in je keel, of de druk op je borst. Deze lichaamssignalen zijn je ‘voorspellers’ – ze vertellen je dat je oude wond geraakt wordt.

Veranderen

Maak bewust andere keuzes. Vraag jezelf: “Hoe zou iemand reageren die dit probleem niet heeft?” en handel vanuit die nieuwe identiteit.

Een nieuwe identiteit creëren

Een krachtige manier om te veranderen is het bewust creëren van een nieuwe identiteit:

1. Schrijf dagelijks op “Ik ben…” gevolgd door positieve eigenschappen die je wilt belichamen.
2. Voorbeeld: “Ik ben waardevol, ik ben succesvol, ik ben een goede moeder, ik ben een fijne partner, ik doe ertoe.”
3. Herhaal deze affirmaties regelmatig, idealiter meerdere keren per dag.

In het begin voelt dit misschien onwennig maar bedenk: je huidige negatieve zelfbeeld is ook maar een verhaal dat je jezelf vertelt. Waarom zou je dat verhaal niet herschrijven naar één dat je ondersteunt in plaats van beperkt?

Daag je overtuigingen uit

Vraag jezelf af: “Wat zou iemand doen die dit probleem niet heeft?” Stel, je bent bang om die leren broek te dragen. Vraag jezelf: hoe zou iemand reageren die niet bang is voor de mening van anderen? Die persoon zou waarschijnlijk gewoon de broek aantrekken, zich zelfverzekerd voelen en naar buiten stappen zonder zich zorgen te maken.

Jij bent meer dan je overtuigingen

Het beeld dat je van jezelf hebt, is vaak een combinatie en gevolg van alles wat je hebt meegemaakt. Maar onthoud: dit is niet wie je écht bent. Het is tijd om dat beeld opnieuw te tekenen, met de kleuren en vormen die passen bij jouw kracht, dromen en talenten.

Zoals ik graag zeg: “Je doet het al de hele dag – denken over jezelf. Waarom zou je dan niet positieve dingen denken?” Door bewust positieve overtuigingen te ontwikkelen, verander je niet alleen hoe je denkt, maar ook hoe je je voelt. En dat heeft een enorme impact op je leven.

Gun jezelf de tijd

Het doorbreken van patronen zoals jezelf klein houden is een proces, en dat mag tijd kosten. Wees dus geduldig en lief voor jezelf. Want jij bent het waard om gezien te worden, om je plek in te nemen en om vol trots te staan waar je nu bent. Blijf bedenken dat je niet perfect hoeft te zijn om waardevol te zijn.

Dus kies ervoor om te groeien en zet vandaag die eerste stap. Want als jij stopt met jezelf klein te houden, ontdek je hoeveel moois er op je wacht!

Wil je hier dieper op ingaan? Luister hier naar mijn podcast-aflevering hierover en ontdek praktische tips en inzichten die je meteen kunt toepassen. Samen maken we die stap naar groei en zelfliefde.