Hoe zijn familieopstellingen ontstaan?

Bert Hellinger heeft de methode van de familieopstellingen eind jaren ‘80 ontwikkeld. Hij was een Duitse psychotherapeut en filosoof die zijn werk baseerde op verschillende therapeutische benaderingen, waaronder familietherapie, systeemtherapie en sjamanistische tradities.

Bert Hellinger werd geboren op 16 december 1925 in Leimen, Duitsland. Hij groeide op in een katholiek gezin als de oudste van vier broers. Zijn jeugd vond plaats tijdens een turbulente periode in de Duitse geschiedenis, met de opkomst van het nazisme en de daaropvolgende Tweede Wereldoorlog.

Hellinger trad in zijn tienerjaren toe tot de congregatie van de Missionarissen van het Heilig Hart en begon zijn opleiding tot priester. Hij studeerde filosofie, theologie en pedagogie en volgde ook een psychoanalytische training. Naast zijn theologische en psychologische studies raakte Hellinger ook geïnteresseerd in de antropologie en etnografie.

In de jaren ‘50 reisde Hellinger als missionaris naar Zuid-Afrika, waar hij werkte met de Zulu-stam. Deze ervaringen hadden een diepgaande invloed op zijn denkwijze en benadering van het leven en de therapeutische praktijk. Hij leerde van de Zulu’s over familierituelen en -dynamieken, die hem inspireerden en zijn interesse in de systemische benadering versterkten.

Na zijn terugkeer naar Duitsland in de jaren ‘70 begon Hellinger zijn onderzoek naar familiedynamieken en ontwikkelde hij de methode van familieopstellingen. Hij combineerde elementen uit verschillende therapeutische benaderingen en sjamanistische tradities om een holistische benadering te creëren die de systemische principes benadrukte.

Gedurende zijn leven gaf Hellinger lezingen, workshops en trainingen over de hele wereld en schreef hij verschillende boeken over familieopstellingen en systemisch werk. Bert Hellinger is overleden op 19 september 2019. Zijn werk en ideeën hebben een blijvende impact gehad op het veld van psychotherapie en persoonlijke ontwikkeling. Hij heeft een significante bijdrage geleverd aan het veld van familieopstellingen en zijn werk wordt wereldwijd nog steeds erkend en gebruikt. Hoewel hij niet meer in leven is, blijft zijn nalatenschap voortleven door de vele beoefenaars en trainers van familieopstellingen over de hele wereld.

Familieopstellingen volgens Hellinger

Bert Hellinger beschreef familieopstellingen als een methode om de onderliggende dynamieken binnen familiesystemen te onderzoeken en te begrijpen. Hij legde de nadruk op het belang van het systemische perspectief, waarbij individuen worden gezien als deel van een groter geheel, namelijk hun familie.

Volgens Hellinger zijn familiesystemen complexe systemen waarin bepaalde dynamieken en patronen van generatie op generatie worden doorgegeven. Deze patronen kunnen zowel positief als negatief zijn en kunnen van invloed zijn op het welzijn en de relaties van individuele familieleden.

Een essentieel concept in familieopstellingen is dat van de ordening binnen het systeem. Hellinger stelde dat er een natuurlijke ordening bestaat binnen familiesystemen, waarbij oudere generaties voorrang hebben op jongere generaties. Wanneer deze ordening verstoord is, bijvoorbeeld door verlies, trauma, uitsluiting of onverwerkte conflicten, kunnen er problemen ontstaan in het systeem.

Hellinger gebruikte opstellingen als een manier om de verborgen dynamieken en verstoringen zichtbaar te maken. Door representanten te gebruiken om familieleden of relevante personen te vertegenwoordigen, creëerde hij een visuele weergave van de onderliggende structuren en interacties. Deze opstellingen hielpen om onopgeloste conflicten, verstrikkingen en verstoringen aan het licht te brengen.

Hellinger benadrukte ook het belang van respect, erkenning en het vinden van de juiste plek voor elk familielid in het systeem. Hij geloofde dat het herstellen van de natuurlijke ordening en het erkennen van de verbondenheid binnen de familie heling en balans kon bevorderen.

Opstellingen vanuit de Hellingermethode herken je vaak een de helende zinnen die gebruikt worden. Dit zijn zinnen om de heling plaats te laten vinden. Mijn persoonlijke note bij deze zinnen is dat deze vaak in wat oud Nederlands worden gebruikt, waardoor deze niet altijd resoneren met de vraagsteller.

Kortom, Hellinger beschreef familieopstellingen als een krachtige methode om de verborgen dynamieken en patronen binnen familiesystemen te onderzoeken. Door middel van opstellingen kunnen verstoringen worden geïdentificeerd en kunnen inzichten ontstaan die leiden tot heling en het herstellen van de natuurlijke ordening binnen het systeem.

Andere grondleggers van familieopstellingen

Het is belangrijk op te merken dat Hellinger algemeen wordt erkend als de grondlegger van familieopstellingen, maar er zijn verschillende beoefenaars die zijn werk hebben uitgebreid en aangepast. Hierdoor zijn er diverse stromingen en benaderingen ontstaan binnen het werkveld van familieopstellingen.

Naast Bert Hellinger hebben ook Franz Ruppert LINK en Jan Velsen LINK een belangrijke bijdrage geleverd aan onze huidige kijk op familieopstellingen. De aflopen jaren maakte Els van Steijn LINK, met haar metafoor over de fontein, familieopstellingen nog begrijpelijker voor “de leek”. Haar boeken vind je hier.

Lees verder na dit blok